İSLÂMCILIĞA BAKIŞLAR
-Kaynaklara Dönüş, Sekülerizm ve Kenar Notları-
Gerek Ortadoğu’daki gerekse Türkiye’deki gelişmeler, değişim ve dönüşümler vesilesiyle kendisinden sıklıkla söz edildiğini duysak da, Türkçe’deki İslâmcılık literatürünün gelişkin olmadığını, belli dönemlerin temalarının ötesine geçemediğini söylemek mümkün. Siyasal düşünce dünyası bakımından güncelliğini korumaya devam eden İslâmcılığın, dünyada ve Türkiye’de farklı dönemlerde, farklı tarzda yorumlar ve eleştirilerle karşılandığını ifade etmek yanlış olmaz. Mesela sol Kemalizm’in egemen olduğu yıllarda kaleme alınan eserlerde İslâmcılık akımı mücadele edilmesi gereken siyasal bir gericilik olarak addedilmiştir. Milliyetçi perspektifle kaleme alınan eserler ise milli ajitasyon siyasetinin isterleri doğrultusunda dönem dönem farklı yaklaşımlar sunmuşlardır.
Afgani’yi tarihi gerçekliği içinde hakkaniyetli olarak değerlendiremeyen çevrelerin, Afgani konusundaki kanaatlerinin bir benzerini Seyyid Kutub üzerinden de ortaya koymakta, Kutub’a karşı Said Nursi’yi öne çıkardıkları görülmektedir. İslâmcı söylemin din ve İslâm anlayışında öne çıkan kaynaklara dönüş düşüncesi çoğu aman Protestanlık kavramı etrafında yorumlanmıştır.
İslâmcılığın aslında ‘modernleştirici’ yahut ‘sekülerleştirici’ bir hareket olduğu yönündeki tezler, isabetli değildir. Çağdaş dönem siyaset bilimciler ve sosyologları bu tür sözleri seviyorlar, ancak böyle yapmakla yanılıyorlar. İslâmcıların ‘temel’ görüşleri bağlamında değerlendirme yapmıyorlar. Sürekli tali noktaları öne çıkarıyorlar ve onun üzerinden bir sonuca varıyorlar. Küresel bağlamda, soğuk savaşın sonlarına doğru Amerika’da kaleme alınan çalışmalar İslâmcılarla uzlaşılmasının gerekliliği üzerinde durmuşlardır.
Türkiye’de ise İslâmcılık akımı konuşulurken uzun yıllar ve halen daha çok gelenek modernlik karşıtlığı üzerinden yapılan bir okuma ile karşılaşmak bu düşünceye ilişkin sağlıklı yorumlar yapılmasını engelliyor. Aslında bu, tipik manada modern dönem akademik çalışmalarına damgasını vuran yaklaşımdır. Bunu, Batılı akademisyenler yapabilir; çünkü bu tarzı zaten onlar icat etmişlerdir; ancak bizde de aynı yaklaşımın çoğunlukla hâkim olduğunu görüyoruz. O nedenle, bu temel yanlış düzeltilmeden, İslâmcılık tartışmalarından sahici bir netice alınması pek mümkün değil. Öte yandan dünyadaki İslâmcılık düşüncesi ve akımları üzerine yeterince analitik çalışma yok Türkçe’de. Mesela Müslüman Kardeşler konusunda 1952 sonrasında veya 1966 sonrasında yaşanan değişmeleri sağlıklı bir biçimde takip edebileceğimiz çalışmalar yok elimizde. Aynı durum Cemaat-i İslâmi için de geçerli.
İşte Umran dergisi bu sayısında İslâmcılıkla ilgili Türkçe’de yer bulan çalışmalarda karşımıza çıkan temalara, çatışmalı yorumlara dikkat çekiyor. Söz konusu yazıların İslâmcılık tartışmalarının mahiyetinin akademide bile salimen yapılamadığını gösterdiği söylenebilir. Esasen 2001 sonrası gelişmelerin İslâmcılığın ele alınışını nasıl etkilediğini ise gelecek birkaç yılda daha sağlıklı olarak görebileceğiz.
İÇİNDEKİLER
Editör
İslâmcılığa Bakışlar Kaynaklara Dönüş, Sekülerizm Ve Kenar Notları
Cevat ÖZKAYA
İstanbul’da Silüet Tartışmaları
Mehmet ANIK
Türkiye’de Sekülerizm Tartışmalarında İki Eksen: Şerif Mardin Ve İsmail Kara
Burhanettin CAN
Toplumları Ve Devletleri Yıkan Hastalık: Tefessüh
Öner BUÇUKCU
Kurucu Bir Metin Çerçevesinde İslâmcılık Tartışmalarına Bir Derkenar
Ercan YIlDIRIM
Kemal Karpat’ın İslâmcılık Hareketine Bakışı
M. Kürşad ATALAR
İslâmcılık Literatürü Üzerine
Murat KAYACAN
“Kur’ân’a Dönüş Hareketi”Ne Yöneltilen Eleştirilerin Değerlendirilmesi
Ahmet ÖRS
Temenni İle Gerçeklik Arasında İslâmcılık
Ömer Faruk KARAGÜZEL
Türkiye’de İslâmcılığın Sosyolojik Perspektifi
Metin Önal MENGÜŞOĞLU
Safevi Ve Suudi Dindarlığı
Şemsettin ÖZDEMİR
Din (Hesap) Günü’nden Bugüne Bakabilmek
Kerim BULADI
Hz. Peygamber Ve İnsanlık Onuru
Vahap YAMAN
Savaşan Babaların Dik Duran Çocukları!
Cihan AKTAŞ
Öykü Ve Alerji
Narin ANT
“Ne Oldu Kadim Kardeşliğimize?”
