05.02.2021 – Independent Türkçe
Amazon‘un tüm yeni çalışanlarının, Jeff Bezos‘un geliştirdiği ve şirketinin başarısının merkezinde yattığı konusunda ısrar ettiği 14 liderlik prensibini bilmesi beklenir.
Birinci prensip, müşterileri ve müdavimleri memnun etmek için ne gerekiyorsa yapma sözü anlamındaki “Müşteri Takıntısı”dır. 10 numaralı kural, “daha azıyla daha fazlasını yapma” taahhüdü olan “Tutumluluk”tur.
Yıllar boyunca Amazon’un Seattle’daki merkezinde işe yeni başlayanlardan, Bezos’un 1995’te Amazon’u kurmak için dönüştürülmüş bir garajda çalışırken kullandığına benzer basit ve herhangi bir özelliği bulunmayan bir masada çalışmaları istendi.
Bezos 2018’de Washington Ekonomi Kulübü’ndeki konuşmasında, “Sizin hatırlamanız zor ama benim için, paketleri postaneye kendim götürürken günün birinde bir forklift alabileceğimizi umduğum zamanlar sanki dün gibi aklımda” demişti.
Her şeye küçükmüş gibi muamele etmeyi seviyorum. Biliyorsunuz, büyük bir şirket olsa da Amazon’un küçük bir şirketin kalbine ve ruhuna sahip olmasını istiyorum.
Bezos’un yıllar önce, geleceğinden emin olmadan ve ebeveynlerinden 300 bin dolar (2 milyon 135 bin TL) borç alarak kurduğu şirket şimdi kesinlikle küçük değil. 57 yaşındaki Bezos, salı günü CEO’luk görevinden ayrılacağını, yerini şu anda online ve perakende devinin bulut bilişim bölümü başkanı olan Andy Jassy’nin alacağını duyurdu. Dünyanın en değerli şirketleri arasında yer alan Amazon’un değerinin 1,7 trilyon dolar (yaklaşık 12 trilyon 174 milyar TL) olduğu tahmin ediliyordu. Şirketin hisse fiyatları üçüncü en yüksek değere sahipti.
Bezos, çalışanlara yolladığı bir epostada, “Bu yolculuk yaklaşık 27 yıl önce başladı. Amazon sadece bir fikirdi ve ismi yoktu. O zamanlar bana en sık sorulan soru, “Internet nedir?” oluyordu. Ne mutlu ki bunu uzun zamandır izah etmem gerekmedi” ifadelerini kullandı.
Bugün istihdam ettiğimiz 1,3 milyon yetenekli ve kendini adamış insan yüz milyonlarca müşteriye ve işletmeye hizmet veriyor. Birçok kişi tarafından dünyanın en başarılı şirketlerinden biri olarak görülüyoruz.
Bezos’un kendini biraz övmesine izin verilebilir. Forbes bu ay, Bezos’un bir kez daha dünyanın en zengin insanı olduğunu tahmin etti (birincilik kısa bir süre Elon Musk’a geçmişti) ve servetinin 185,7 milyar dolar (yaklaşık 1 trilyon 330 milyar TL) olduğunu açıkladı.
Şirketi beraber kurduğu eski eşi MacKenzie Scott’ın servetinin çiftin boşanmasının ardından 57,5 milyar dolar (yaklaşık 411 milyar 270 milyon TL) olduğu söyleniyor.
Dünyanın en zengin üçüncü kadını olduğu tahmin edilen Scott’ın ismi de Amazon efsanesinde yer alıyor. Microsoft‘un merkezi olan ve teknoloji alanında yetenek zengini Seattle’da bir online perakende işi kurmayı amaçlayan çift, New York’tan yola çıkarak tüm ülkeyi baştan başa kat etmişti.
Scott arabayı kullanırken Bezos’un Amazon.com’u oluşturacak iş planını yazdığı belirtiliyor.
En güçlü ve etkili şirketlerden birinin dümeninde dünyanın en zengin insanı olmaya giden bu yükseliş, olaysız veya ihtilafsız gerçekleşmedi.
Bezos, depo çalışanlarına yeterli ücret vermemekten Amazon’un 2017 ve 2018’de federal gelir vergisi ödemediği vergiden kaçınma planına, hatta Seattle’da yerel kent politikalarına müdahil olarak şehrin kronik evsizlik sorununu çözmeye yönelik hizmetlerin finansmanı için en büyük işverenlere “kelle vergisi” getirmeyi öngören kanunun iptal edilmesi için çalışmaya kadar her şeyle suçlanıyor.
Amazon, kent konseyine baskı uygulayan birkaç büyük şirket arasındaydı ve yerel seçimlerde söz konusu önleme karşı çıkan adayları desteklemişti.
Bu hafta eyalet yetkililerinin bu yönde bir vergiyi baltalamasına engel olacak bir öneri hakkında konuşan Seattle Kent Konseyi mensubu Kshama Sawant, “Milyarder sınıf ve çalışan insanlar arasındaki çarpıcı uçurum göz önüne alındığında, bir eyaletteki herhangi bir yasa koyucunun büyük işletmeleri ilerici yerel vergilendirmeden korumayı düşünmesi bile kesinlikle şaşırtıcı” dedi.
Sosyalist Çalışan Aileler Partisi üyesi Sawant, “Büyük şirketlere yönelik vergi kalkanlarına değil, çalışan insanlar için sosyal konutlara ve Yeşil istihdama ihtiyacımız var” diye ekledi.
Amazon ayrıca, Alexandria Ocasio-Cortez ve diğer benzer isimler bir muhalefet örgütlemeseydi New York şehrinde olabilecek ikinci bir merkezi kurmak istediği süreçte kent ve eyaletlerde vergi indirimi peşinde olmakla da eleştiriliyor.
Başka ihtilaflar da var. Seattle’ın doğusundaki Medina köyünde yaşayan Bezos, 2019’da, kız arkadaşı Lauren Sanchez’e gönderdiği samimi fotoğrafları ele geçiren National Enquirer’ın kendisine şantaj yaptığını iddia etmişti.
Bezos’un tuttuğu dedektifler, akıllı telefonunun hack’lenmesinin arkasında Suudi Arabistan’daki kişilerin bulunduğu sonucuna varırken, Suudi yetkililer bu iddiaları reddetmişti. Hack’leme olayının bir şekilde Bezos’un Washington Post‘un sahibi olmasıyla bağlantılı olduğu varsayılmıştı. Söz konusu gazete, Suudi otoriteleri sıklıkla eleştiren Cemal Kaşıkçı’nın köşe yazılarını yayımlıyordu. Kaşıkçı, Ekim 2018’de ülkenin Türkiye’deki konsolosluğunda Suudi ajanlar tarafından öldürülmüştü.
Besoz, 27 yıllık CEO’luğu döneminde Amazon’u, filmlerden sağlık hizmetlerine ve uzayın keşfinden her tür e-ticarete, ticaret ve teknolojinin daha fazla alanına soktu. İnsanlığın geleceğinin Mars’ta olabileceği yorumunda bulundu.
Dünyaya dönersek, çeşitli tecritler sırasında eve siparişle alışveriş talebinin hızla artmasıyla beraber on binlerce yeni çalışanı işe alan Bezos ve Amazon, pandemiden en belirgin faydayı sağlayanlar arasında yer aldı. Amazon salı günü arka arkaya üçüncü rekor kârını açıkladı ve çeyrek dönem satışları ilk kez 100 milyar doları (yaklaşık 716 milyar TL) aştı.
Böyle bir hakimiyet, Amazon ve diğer teknoloji devleri için daha fazla incelenmeye yol açtı. Temsilciler Meclisi Yargı Komitesi’nin ekimdeki bir raporunda, Amazon ve diğerlerinin parçalanarak şirket satın almalarının zorlaştırılması ihtimaline ve rekabeti koruyacak yeni kurallar getirilmesine yönelik çağrı yapıldı.
Bezos destekçileri, işadamının hayır amaçlı olarak milyarlarca dolar bağışladığına ve Amazon dahil düzinelerce şirketi 2040 yılına kadar karbon nötr hedefi temelinde faaliyet gösterme taahhüdü vermeye yönelttiğine işaret ediyor.
Bezos, çalışanlara gönderdiği epostada yeni ürünlere ve Amazon’da geliştirilmekte olan ön girişimlere odaklanmayı planladığını belirtti.
Amazon yöneticisi Brian Olsavsky, muhabirlerle yaptığı bir telefon görüşmesinde, “Esasen Jeff hiçbir yere gitmiyor” dedi.
Bu daha çok kimin ne yapacağına yönelik bir yeniden yapılanma.
Sıklıkla “nihai bozguncu” olarak nitelendirilen Bezos, “Amazonlu meslektaşlarına” gönderdiği epostasını, 27 yıllık şirketin çalışanlarını yeni bir çığır açtıklarına ikna amaçlı bir diğer favori sözüyle tamamlıyor:
Gezinmeyi unutmayın. Pusulanız merak olsun. Hâlâ Birinci Gündeyiz.
Ajanslardan da yararlanılmıştır
independent.co.uk/news/world/americas
Independent Türkçe için çeviren: Kerim Çelik