Sosyal medya özü itibari ile insanı kendisine bağımlı yapacak birçok özelliğe sahiptir. Sosyal medya kanallarında iletişimin çok yönlü olması, kullanıcının merkezde olması, herkesin söz hakkına sahip olması, her kullanıcının istediği içeriği paylaşması, istediğini izlemesi, beğenmesi, paylaşması ya da engellemesi bu özelliklerden bazılarıdır. Fırsat eşitliği sosyal medya dünyasındaki en can alıcı noktalardan bir tanesidir. Sosyal medyada herkes söz sahibidir, herkes istediğini yapabilir, herkes kendi kanalını oluşturabilir, herkes popüler olabilir ve her an herkesin herhangi bir paylaşımı milyonlara ulaşabilir. Her şey güzel ama gözümüzden kaçan bir şey var: Sosyal medya kanalları Batı menşeli olup küresel güçler tarafından yönetilmekte ve yönlendirilmektedir.
Küresel güçler sosyal medyayı ağırlıklı olarak bir iletişim ve haberleşme kanalı olarak kullanmaktadır. Dolayısıyla bu alanda bir analize ihtiyaç var. Medyada yayılan haberlerin doğal olarak bir hazırlanma süreci vardır, buna göre Chomsky’nin propaganda modelini örnek olarak almak gerekirse, haberlerin 5 ana süzgeçten geçirilmesi dikkat çekicidir;
- Medya firmalarının büyüklüğü, sahipliği ve çıkar yönelimi.
- Medyanın temel gelirini sağlayan reklâm verenlerin çıkarı.
- Kaynak kullanımı: Enformasyon kaynağı olarak, medyanın devlet organları, iş çevresi ve uzmanlara dayanması.
- Güçlü şikâyetçilerin baskısı: Medyayı disipline sokma aracı olarak “medyanın aşırı saldırı” dili kullanılır; bu saldırılar iyi finanse edilmiş “sağdan” gelir. Haber yapılırken şikâyet filtresinden geçer.
- Ulusal din ve kontrol mekanizması olarak “anti-komünizm” (1990’dan sonra, kontrol mekanizması olarak, çeşitli “öcüler” kullanılmaya başlandı: Kaddafi ve Saddam gibi “şeytan diktatörler”, Ladin ve El-Kaide teröristleri, eko-teröristler (çevrecilere takılan isim) ve medeniyetler çatışması (aslında, Batı kaynaklı olup, özünde saf Müslümanların dahi kullanıldığı, Müslüman teröristler olarak medyada ele alınan gruplar).
Yani sosyal medya ya da geleneksel medya, tarih boyunca en büyük mücadelesi İslâm dünyası ile olan emperyalist Batı kaynaklıdır, temelinde küresel oyun kurucular ve onların piyonları olan medya patronları, kan emici siyasiler ve sermaye sahipleri vardır. Bu özet açıklama ve tanımlar kesinlikle Müslümanların sosyal medyadan uzak durması hatta kullanmaması için değil, meselenin temellerinin, özünün iyi bilinerek, sosyal medyanın daha sağlıklı ve faydalı bir şekilde kullanılmasını sağlamak maksatlıdır.
Sosyal medya kanallarından herhangi bir tanesinde daha hesap açarken birçok şeye otomatik olarak izin verdiğimizi unutmayalım. Sadece sosyal medya üzerinden değil akıllı telefonlar aracılığı ile telefonumuzun içindeki her şeye ulaşabildiklerini, ortam dinlemesi yapabildiklerini, kameranızdan izleme yapabildiklerini unutmayalım. Daha bizim bilmediğimiz şeylerin de yapılabileceğini tahmin etmiş olalım.
Bütün bunları yapabilen güçler Chomsky’nin propaganda modelindeki örnekte olduğu gibi sosyal medya dünyasını özellikle haberleşme açısından kendi çıkarları doğrultusunda kullanmakta ve yönlendirmektedirler. Yani sosyal medya dünyasında nefes alırken dikkat etmemiz gereken bir diğer önemli konu da yayılan haberlerin güvenilirliği konusudur. Herkesin her şeyi okuduğu ya da izlediği her şeyi gerçek olarak algıladığı sosyal medya dünyasının ortaçağ Avrupa’sından daha karanlık bir alan olduğunu bilmekte fayda var.
Her şeyi ve özellikle algılarımızı yönetiyorlar, yönlendiriyorlar, kendi çıkarları uğruna akıl almaz, ahlâka sığmaz ne varsa yapıyorlar, aklımızla dalga geçiyorlar, bizimle kedinin fareyle oynadığı gibi oynuyorlar, var olanı yok gibi, olmayan bir şeyi de varmış gibi yutturuyorlar, tercihlerimizi etkiliyorlar, düşünce dünyamızın temellerini sarsıyorlar, tarihimizden ve inancımızdan uzaklaştırıyorlar biz de haber alıp, haberleşip, eğlendiğimizi zannediyoruz.
Milli Gazete/Fatih Yılmaz
