ANKARA (AA) – Günümüzde neredeyse her ülkede kölelik yasaklanmış olsa da “modern” anlamda kölelik dünyanın birçok yerinde devam ediyor ancak hukuki bir terim olarak ülkelerin mevzuatına henüz girmiş değil. Yeni formlarıyla kölelik, insanlığın en önemli sorunlarından biri olmaya devam ediyor.
Modern kölelik, genellikle düşük gelirli ve çatışmaların yoğun olduğu bölgelerde yoğun olarak görülse de ekonomik açıdan gelişmiş ülkelerdeki modern köle sayıları da endişe veriyor.
Modern kölelik tabiri, tehdit, şiddet, zorlama, hile, gücün suistimal edilmesi gibi nedenlerle kişilerin istismar edildikleri duruma karşı koyamaması ve mevcut durumlarını terk edemediği koşulları tanımlamak için kullanılıyor.
Günümüzde konfeksiyon, madencilik, tarım ve balıkçılık gibi sektörler başta olmak üzere modern kölelik birçok alanda oldukça yaygın.
Tayland’da balıkçılık sektörü, Kuzey Kore’de kömür madenciliği, Fildişi Sahili’nde kakao üretimi, Brezilya’da sığır otlaklarının yanı sıra modern kölelik örneklerine Avustralya’da bazı diplomatların evlerinde ve İngiltere’de araba yıkama sektöründe rastlamak mümkün.
40 milyondan fazla “modern köle” var
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ve Özgür Yürü Vakfının (Walk Free Foundation) Uluslararası Göç Örgütü ile ortak hazırladığı Küresel Kölelik Endeksi 2018 raporuna göre, dünya genelinde 40 milyondan fazla “modern köle” bulunuyor. Modern kölelik kurbanlarının yüzde 71’ini kadınlar ve kız çocukları, yüzde 29’unu ise erkekler oluşturuyor. Modern kölelerin 15,4 milyonunu zorla evlendirilenler, 24,9 milyonunu ise zorla çalıştırılanlar oluşturuyor.
Dünyada her bin kişiden 5’i modern kölelik kurbanı. Modern köleliğin yoğun olduğu bölgeler “zorla çalıştırılma” ve “zorla evlendirilme” gibi farklı kategorilerde farklılık gösteriyor.
Köleliğe dair elde edilmiş verilerin bütünü dikkate alındığında Afrika’da her bin kişiden 7,6’sı, Asya Pasifik’te 6,1’i, Avrupa ve Orta Asya’da 3,9’u modern köle. Bu bölgeleri her bin kişiden 3,3’ünün modern köle olduğu Arap ülkeleri ve her bin kişiden 1,9’unun modern köle olduğu Kuzey ve Güney Amerika izliyor.
Asya Pasifik
Dünyanın en yoksul ülkelerine ev sahipliği yapan Asya Pasifik, aynı zamanda modern köleliğin en yaygın olduğu bölge. Dünya genelindeki modern kölelerin yaklaşık 25 milyon ile yüzde 62’si Asya Pasifik’te yaşıyor.
Bu bölgedeki kölelerin yüzde 66’sı zorla çalıştırılıyor, yüzde 34’ünün ise zorla evlendirildiği biliniyor. Bölgede modern kölelik en çok Kuzey Kore, Afganistan ve Pakistan’da görülürken modern köle sayısı en çok Hindistan, Çin ve Pakistan gibi kalabalık ülkelerde.
Afrika
Afrika’da 9 milyon 240 bin modern köle bulunduğu tahmin ediliyor. Bu rakam dünya genelinde toplam modern köle sayısının yüzde 23’üne tekabül ediyor.
Burada modern kölelerin yüzde 37’si zorla çalıştırılıyor, yüzde 67’si ise zorla evlendiriliyor. Kıtada 400 bin kişi ise cinsel sömürü mağduru.
Afrika’da modern kölelik en yaygın Eritre, Burundi ve Orta Afrika Cumhuriyeti’nde varlık gösteriyor.
Amerika
Kuzey ve Güney Amerika’da ise yaklaşık 2 milyon modern köle bulunduğu tahmin ediliyor. Bu da dünya genelindeki köleliğin yüzde 5’i demek.
Amerika’daki modern kölelerin yüzde 66’sı zorla çalıştırılırken, yüzde 34’ü zorla evlendiriliyor. Modern zaman köleliği bu kıtada en fazla Venezuela, Haiti ve Dominik Cumhuriyeti’nde yaygınken modern köle sayısı en çok ABD, Brezilya ve Meksika gibi gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde bulunuyor.
Avrupa ve Orta Asya
Dünyanın en gelişmiş ülkelerine ev sahipliği yapan Avrupa’da ve Orta Asya’da modern köle sayısı 3,5 milyon civarında. Bu da dünya genelindeki modern kölelerin yüzde 9’unun bu bölgelerde yaşadığı anlamına geliyor.
Bu bölgelerde zorla evlendirilme yüzde 9 gibi çok az bir oran iken modern kölelerin yüzde 91’i zorla ve kötü koşullarda çalıştırılıyor.
Avrupa ve Orta Asya aynı zamanda dünya genelindeki cinsel sömürü vakalarının yüzde 14’üne sahip.
Avrupa ve Orta Asya’da ise Belarus, Türkmenistan ve Makedonya modern köleliğin yüksek oranda görüldüğü yerler olarak öne çıkıyor.
Arap ülkeleri
Dünyadaki modern kölelerin 529 bin ile yüzde 1’i Arap Yarımadası’nda bulunuyor. Umman’dan Suriye’ye, Ürdün’den Birleşik Arap Emirlikleri’ne (BAE) toplam 11 Arap ülkesinin bulunduğu Arap Yarımadası’nda bu kölelerin yüzde 67’si zorla çalıştırılıyorken yüzde 33’ü istemedikleri evlilikleri yapmak zorunda kalıyor.
Küresel nüfusun yalnızca yüzde 2’sini oluşturan Arap toplumlarında veri yetersizliği nedeniyle bu oranların gerçekliği ise net değil.
Öte yandan bu bölgede en çok çatışma bölgelerinin yoğun olduğu Suriye, Irak ve Yemen’de modern köle bulunuyor. Bu köleler tüm Arap Yarımadası’ndaki kölelerin yüzde 76’sını oluşturuyor.
Köleliğin kaldırılması uluslararası günü
Birleşmiş Milletler (BM), 2 Aralık 1949’da insan ticareti, cinsel istismar, çocuk işçi çalıştırma ve zorla evlendirme gibi köleliğin çağdaş formlarını yok etmeyi amaçlayan bir yasa tasarısını kabul etti. Bu nedenle 2 Aralık dünya genelinde “Köleliğin Kaldırılması Günü” olarak kutlanıyor.
