15 Mayıs 2025 - Perşembe
  • Ana Sayfa
  • Künye
  • İletişim
Sık Kullanılanlara Ekle
Sonuç Yok
Tüm Sonuçları Görüntüle
Venhar Haber
  • İslam Dünyası
  • Dünya
  • Türkiye
  • Yazarlar
  • Alıntılar
  • Tavsiyeler
    • Ne Okunur?
    • Ne İzlenir?
  • Röportajlar
  • İslam Dünyası
  • Dünya
  • Türkiye
  • Yazarlar
  • Alıntılar
  • Tavsiyeler
    • Ne Okunur?
    • Ne İzlenir?
  • Röportajlar
Sonuç Yok
Tüm Sonuçları Görüntüle
Venhar Haber
Sonuç Yok
Tüm Sonuçları Görüntüle
Ana Sayfa Alıntılar Alıntı Makale

Günümüz Müslümanlarının estetik kaygıları?

Müslüman sanat anlayışında “modern sanatın tersine merkezde birey olarak sanatçı değil, varlık ve onun namütenahi tecellileri vardır. Bu yüzden sanat faaliyetinin amacı sanatçının egosunu büyütmek ve nefsi ilahlaştırmak değil, nefsanî duyguları aşarak mutlak ve evrensel hakikate iştirak etmek ve ona ayna tutmaktır. 

Yazar: Venhar Haber
16 Aralık 2018
Kategori: Alıntı Makale
0 0
0
Günümüz Müslümanlarının estetik kaygıları?
PaylaşTweetleWhatsapp ile GönderE-posta Gönder

Geçenlerde özellikle Müslüman dünyada olmak üzere dünyamızda derin düşünce ve estetik yargının giderek irtifa kaybettiğinden oysa Kur’an-ı Kerim’de sanata ve güzelliğe verilen önemden bahsetmiştik. Buradan sözü Immanuel Kant’ın estetiğe Kur’ani bakışı andıran anlayışına getirmiş ve yazımızı “Müslüman düşünürler de sanat ve güzelden bahsederken hep temaşa, seyir zevki ve gördükleri, duydukları karşısında şaşkınlık, hayret, acz ve hayranlıktan bahsediyorlar. Peki ya günümüz Müslümanlarının estetik kaygıları?…” diye bitirmiştik. (https://www.yenisafak.com/yazarlar/erolgoka/guzel-2047085)

Düşünürümüz İbrahim Kalın da son kitabı “Barbar, Modern, Medenî”de, “Sanat ve medeniyet: Güzellik ilmine giriş” adlı fevkalade bir bölüme yer vermiş. Müslümanların olması gereken estetik anlayışlarının çerçevesini çizen bu bölümü defalarca okusak, tekrar tekrar özetini çıkarsak yeridir. Gayret edelim.

“Müslüman sanatçılar, natüralizmi ve mimetik uygulamaları yetersiz görmüşler ve tabiatın ve dış dünyanın birebir taklidinden kaçınmışlardır. Varlık âlemi, beş duyu ile algılanır ama ondan daha fazla bir şeydir… Duyularla algılanan olgular (fenomen) sınırlı ve geçicidir. Fakat akılla idrak edilen mana, evrenseldir ve kalıcıdır… Müslüman sanatçılar, natüralizme sığınmak ve ‘perspektif’ kullanmak yerine, bu akli formalar üzerinde çalışmışlardır…” Zihnin bir varlığı idrak etmesi, beş duyunun ötesinde bir şeydir, varlığı akıl yoluyla kavramak, onun suretiyle buluşmak demektir. Müslüman düşünürlere göre sanat ve estetiğin kökeni, madde âlemi ile akıllar âlemi arasında bulunan ve onları birbiriyle irtibatlandıran “âlem-i hayal”dedir. Onun akıl, tabiat ve hareket âleminin dışında kendine has bir dünyası vardır. İnsan, muhayyilesiyle (hayal gücü) maddi âlemin üstündeki akli cevherlere yaklaşabilir; sanatçı onları temsil, suret halinde ifade edebilir. Maddi varlığı tecrübe ederken varlığın yaratılış âlemine bakan yönüne dokunuruz. Maddi âlem elbette vardır ve gerçektir ama hakikatin tamamı değildir. Beş duyunun ötesine geçip tefekkür ve hayal gücümüzü kullanarak varlığın tecellisinin arkasında yatan hakikati kavramaya çalışırız. Sanatçı hissi, hayali ve akli olanı bir bütünlük içinde ele aldığı zaman varlığın deruni güzelliğini, kendine has bir üslupla ortaya koyabilir…

Müslüman sanat anlayışında “modern sanatın tersine merkezde birey olarak sanatçı değil, varlık ve onun namütenahi tecellileri vardır. Bu yüzden sanat faaliyetinin amacı sanatçının egosunu büyütmek ve nefsi ilahlaştırmak değil, nefsanî duyguları aşarak mutlak ve evrensel hakikate iştirak etmek ve ona ayna tutmaktır. Bu, sanatçının özgünlüğünü elinden almaz. Tersine onu egosunun tasallutundan kurtararak özgürleştirir. ‘Tecellide tekrar yoktur’ ilkesi mucibince sanatçının keşif ve inşa süreci her an ter ü tazedir… Her bir keşif, yeni bir sırra kapı aralar. Hayret makamı, her an herkese açıktır.”

Kur’an, âlemin büyük bir ahenk ve mizan içinde, insanın da en güzel surette yaratıldığını söyler. Allah’ın cemal ismi, bütün güzelliklerin kaynağını oluşturur. Müzikteki güzellik ise kozmik ahengin bir yansımasıdır. Varlıkların asli güzelliği onları yaratan Allah’ın mutlak güzelliğinden gelir; çirkinlik, kusur ve eksiklik ise bu dünyadan kaynaklanır.

Müslüman dünya görüşünde iyilik ve güzellik, cemal ile kemal birbirinden ayrı değildir. İslam estetiğinin iki temel kelimesi, hüsn (hem iyi hem güzel) ve ihsan (bir şeyi iyi ve güzel şekilde yapmak) bunun ispatıdır. Her şeyin güzelliği ona uygun olan kemalindedir. “Güzel olan, başka bir şey için değil bizatihi kendisi için istenir. Mal, mülk para vb. şeyler insanın hayatını idame ettirmesine yardımcı olduğu ve kolaylaştırdığı için istenir. Güzellik ise sadece kendisi için arzu edilir. Bu yüzden güzellik araçsallaştırılamaz. Araçsallaştırılan şey, güzel olmaktan çıkar, değerini kaybeder…” Güzellik, varlığın özünden neşet eder ve insanı elinden tutarak dikey bir yolculuğa çıkarır. Elbette insan isterse ve böyle bir yolculuk için hazırsa…

Ne mükemmel ifadeler, insan bıkmaksızın saatlerce okuyabilir. Bu bakış açısının Kant felsefesiyle benzerliğini tartışmanın ise tadına doyum olmaz. Lakin sadede gelelim. Bütün bu ifadelerin günümüz Müslüman dünyasındaki maddi-manevi tarihi mirasımız ve geleneksel sanatları yaşatmaya çalışan bir avuç insanın eserleri haricinde karşılık geldiği ne var? Zaten İbrahim Kalın da İslam sanatının günümüzdeki temsilcilerinden bahsetmiyor, onun yerine “Natüralizm ve mimetizmden kübizme evrilen Batı sanatının yeni arayışları, biçim olarak değil ama kavram olarak İslam sanatlarının süsleme, hat, arabesk, geometrik ve bitkisel form gibi sanatsal formalarıyla mukayese edilmiştir”e getiriyor sözü. Örnek olarak Eustache de Lorey’in Picasso’nun eserleri ile İslam sanatları arasında çarpıcı benzerlik olduğu ve bunun muhtemelen Endülüs üzerinden tevarüs etmiş olabileceği tezini veriyor… Geleneğimizi yeniden üretemezsek benzerliklerle övünmekten başka çaremiz kalmıyor.

Yeni Şafak / Erol Göka

Etiketler: Erol Göka

Bir cevap yazın Cevabı iptal et

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

VENHAR YAZARLARI

Şükrü HÜSEYİNOĞLU
Şükrü HÜSEYİNOĞLU

Gazze Ulusal Sınırların Kurbanıdır

Ahmet DURMUŞ
Ahmet DURMUŞ

Bir Toplumu Dışarıdaki Değil İçerideki Düşman Yıkar

Mehmed DURMUŞ
Mehmed DURMUŞ

Düşmanı Kahretmenin Yolu

Bünyamin ZERAN
Bünyamin ZERAN

Yaşamak Yüklü Kelimeler

Mehmet Akif COŞKUN
Mehmet Akif COŞKUN

taşa yaz dalgalanmıyorsa su /suya oku kafa yarmıyorsa taş

Yakup DÖĞER
Yakup DÖĞER

Filibeli Ahmed Hilmi'de Avrupa Siyaset ve Medeniyeti

Faruk KARAASLAN
Faruk KARAASLAN

Çeç

Erdal BAYRAKTAR
Erdal BAYRAKTAR

Teyakkuz Hali

Yazarın Diğer Yazıları

  • Nekbe’nin 77. Yıl Dönümünde
    15 Mayıs 2025
  • Mehmet Akif Koç, Cumartesi Günü İktibas’ta
    15 Mayıs 2025
  • “Baas Darbesinden PYD/PKK’ya Suriye Kürtleri” Kitabı Üzerine
    13 Mayıs 2025
  • Biliyoruz, HAMAS’ın İşi Çok Zor!
    12 Mayıs 2025
  • Geçmişten Günümüze Büyük Bir Yanılgı: Bedelsiz Cennet
    10 Mayıs 2025
  • İsrail’in Gazze’ye Yönelik Son Planı: “Gideon’un Savaş Arabaları” Nedir?
    9 Mayıs 2025
  • Soyu Tükenmek Üzere Olan Gazze’nin Son Çocukları…
    8 Mayıs 2025
  • Çok Okunan
  • Çok Yorumlanan
  • Son Eklenen
“İslam Güncellenmeli” Diyen Haham!

“İslam Güncellenmeli” Diyen Haham!

21 Şubat 2020
Cemal Granda:Atatürk’ün Uşağının Gizli Defteri

Cemal Granda:Atatürk’ün Uşağının Gizli Defteri

19 Ekim 2018
Türbanlı Anneler ve Seküler Kızları

Türbanlı Anneler ve Seküler Kızları

7 Aralık 2018
Ahmet Altınok ile Hollanda’daki Yaşam Üzerine Söyleşi

Ahmet Altınok ile Hollanda’daki Yaşam Üzerine Söyleşi

30 Kasım 2018
Ahmet Altınok ile Hollanda’daki Yaşam Üzerine Söyleşi

Ahmet Altınok ile Hollanda’daki Yaşam Üzerine Söyleşi

Yenilendik !

Yenilendik !

Allah’sız Bir Adalet Anlayışı Adalet Getirmez

Allah’sız Bir Adalet Anlayışı Adalet Getirmez

Kardeşim Erkan İbretlik Bir Emanet

Kardeşim Erkan İbretlik Bir Emanet

Nekbe’nin 77. Yıl Dönümünde

Nekbe’nin 77. Yıl Dönümünde

15 Mayıs 2025
Mehmet Akif Koç, Cumartesi Günü İktibas’ta

Mehmet Akif Koç, Cumartesi Günü İktibas’ta

15 Mayıs 2025
“Baas Darbesinden PYD/PKK’ya Suriye Kürtleri” Kitabı Üzerine

“Baas Darbesinden PYD/PKK’ya Suriye Kürtleri” Kitabı Üzerine

13 Mayıs 2025
Biliyoruz, HAMAS’ın İşi Çok Zor!

Biliyoruz, HAMAS’ın İşi Çok Zor!

12 Mayıs 2025

Çeşitli ulusal/uluslararası basın yayın organlarından Müslümanlar’ın gündemini ilgilendirebilecek haberler iktibas eden ve Kur’an merkezli tevhidi bir din algısı oluşturabilmek için çeşitli makale, kavram, kıssa, video ve fotoğraf yayınlayan ve Nebevi bir duruş sergileme gayesinde olan bir web sitesidir.

Bizlere yönelteceğiniz eleştirilere açığız. Ancak alıntıladığımız her içerikteki düşünceye tam manasıyla katılmadan da yayımladığımız olmaktadır. Bu konuda anlayışınıza sığınırız…

Kategoriler

  • Venhar Yorum
  • Venhar Makaleler
  • Ne Okunur?
  • Ne İzlenir?
  • Kavramlar
  • Venhar Röportajlar
  • Öncü Şahsiyetler
  • Süreli İslami Yayınlar
  • Alıntı Söyleşi
  • Alıntı Makale
  • İslam Dünyası
  • Dünya
  • Türkiye
  • Etkinlikler
  • Venhar Web TV
  • Fotoğrafların Dili
  • Duyurular

Yazarlar

  • Abdi KEÇELİ
  • Ahmet ALTINOK
  • Ahmet DURMUŞ
  • Arif BOTAN
  • Bünyamin ZERAN
  • Celal SANCAR
  • Dilek BUZ
  • Erdal BAYRAKTAR
  • Erdem ZERAN
  • Hasan BAKIRCI
  • Mehmed DURMUŞ
  • Mehmet Akif ÇOŞKUN
  • Sabri AYDIN
  • Şükrü HÜSEYİNOĞLU
  • Yakup DÖĞER

E-Posta Listemize Kaydolun!

E-Posta listemize kaydolarak öne çıkan makaleleri sürekli olarak takip edebilirsiniz.

*Lütfen gerçek hesaplar giriniz.

  • Ana Sayfa
  • Her Güne Bir Ayet
  • Yazarlarımız
  • Venhar Yorum Haber
  • Küçük Müslümanlar
  • Alıntılar
  • İslam Dünyası
  • Dünya
  • Türkiye
  • Tavsiyelerimiz Var
  • Kavramlar
  • Röportajlar
  • Venhar Web TV
  • Fotoğrafların Dili
  • Duyurular
  • Künye
  • İletişim

© 2021 Venhar Haber – Rabbi için namaz kılan ve dik duran bir nesile…

Sonuç Yok
Tüm Sonuçları Görüntüle
  • İslam Dünyası
  • Dünya
  • Türkiye
  • Yazarlar
  • Alıntılar
  • Tavsiyeler
    • Ne Okunur?
    • Ne İzlenir?
  • Röportajlar

© 2021 Venhar Haber – Rabbi için namaz kılan ve dik duran bir nesile…

Hoşgeldiniz!

Hesabınıza aşağıdaki bölümden giriş yapabilirsiniz

Şifremi unuttum?

Şifrenizi kurtarın

Şifrenizi sıfırlamak için kullanıcı adı veya e-posta adresinizi girin.

Giriş

Add New Playlist