16 Mayıs 2025 - Cuma
  • Ana Sayfa
  • Künye
  • İletişim
Sık Kullanılanlara Ekle
Sonuç Yok
Tüm Sonuçları Görüntüle
Venhar Haber
  • İslam Dünyası
  • Dünya
  • Türkiye
  • Yazarlar
  • Alıntılar
  • Tavsiyeler
    • Ne Okunur?
    • Ne İzlenir?
  • Röportajlar
  • İslam Dünyası
  • Dünya
  • Türkiye
  • Yazarlar
  • Alıntılar
  • Tavsiyeler
    • Ne Okunur?
    • Ne İzlenir?
  • Röportajlar
Sonuç Yok
Tüm Sonuçları Görüntüle
Venhar Haber
Sonuç Yok
Tüm Sonuçları Görüntüle
Ana Sayfa Türkiye Aktüel

Yeni Tanrımız: Hijyen!

Korona/taçkıran salgını, günlük dile bazı kelimelerin bulaşmasına yol açtı. İzolasyon, enfeksiyon, dezenfekte, karantina, pandemi ve hijyen, bunlardan sadece birkaçı, fakat en çok kullanılanları. Hatta bir üçleme (teslis) bile dillere dolandı: Maske, mesafe, hijyen! 

Yazar: Venhar Haber
5 Haziran 2020
Kategori: Aktüel
0 0
0
Yeni Tanrımız: Hijyen!
PaylaşTweetleWhatsapp ile GönderE-posta Gönder

Bir tek “mesafe”miz kalmış. Boşa yorulmayalım, “mask, distance, hygiene” diyelim bitsin!

Fakat İngilizler öyle der mi? Mesela üçüncü kelime “hygiene” midir? Yoksa “kleaning”mi, “healt” mi?

Biz bilmediğimiz kelimeleri kullanmayı severiz. Bildiğimiz kelimeler meseleyi sıradanlaştırır. Mesela izolasyon yerine tecrid veya yalıtma desek, bu sıradan bir şey olur. İzolasyondaki büyüleyici tesiri meydana getiremeyiz. Bütün kelimeleri örneklemeye gerek yok, böyle bir psikolojik zemin var.

İşte bu zeminden beslenen bir kelime: Hijyen. Hijyen aşağı, hijyen yukarı. Nedir bu kelimenin aslı? Eski fransızcadan türkçeye sözlüklerimiz “hygiyéne”i hıfz-ı sıhhat, yani sağlık koruma olarak çevirmişler. İngilizceden türkçeye sözlükler ise “hygiene”e “sağlık bilgisi, hıfzıssıhha” demişler.

Ya “hijyenik”? Ona da “sıhhî” diyorlar. Buna kullanılmasına göre, “sağlıklı” diyebiliriz. (Aman ha, “sağlıksal” deyip de başımıza iş açmayın).

Bugün en meşhur tıp otoriteleri dahi hijyeni “temizlik” karşılığı olarak kullanıyorlar. “El hijyeni” ne demek? “El sağlığı” değil elbette, böyle denilince işin içine başka şeyler de girer. Kast edilen el temizliği olmalı. O zaman hijyenik de temiz olur! Acaba, bu otoriteler steril, yani mikroplardan arıtılmış mı demek istiyorlar?

Velhasıl, çok kullanılan bir kelime ve belirsizlikten besleniyor, gücünü belirsizlikten alıyor!

Peki bu kelimenin aslı ne?

Bu batılılar acayip! Binlerce yıllık kelimeleri var! Hijyen de öyle. Bu kelimeyi, eski bir Yunan ilahesine borçlular: Hygieia (galiba, Hayecia okunur).

Yunan mitolojisinde sağlık tanrıçasının adı bu. Yunan tıbbının tanrısı Asklepios’la birlikte Hygieia’ya da tapılırmış. Sağlığın temelinde neden inanç var? Başlangıçta Hygieia ile Asklepios arasında bir münasebet kurulmazmış. Fakat, zamanla Hygieia, Asklepios’un kızı olarak kabul edilmiş, daha sonra da nasıl olduysa, eşi olmuş!

Zincirin bir halkası daha var: Latince. Hygieia ve Asklepios kültleri milattan üç asır önce Roma’ya geçmiş. Hygieia’yı küçümsemeyin sakın, Hygieia’nın sembol hayvanı yılandır. Bazı tasvirlerde gösterişli bir yılan, Hygieia’nın tuttuğu kaptaki sıvıyı içerken resmedilir.

Tıbbın bu yılanına her yerde rastlarız!

Hygeia, sıhhat ilahesi/tanrıçası olunca, hygeian sıhhat ilahesine mahsus, teşmilen de sağlık koruma ilmine ait oluyor.

Dedik ya, kelime eski yunancadan latinceye, oradan da bütün batı dillerine geçmiş. Neden, İngilizler, Fransızlar, Almanlar…bizim gibi dillerini yabancı dillerin boyunduruğundan kurtarmak için harekete geçmiyorlar?

Yerleşik kelime artık o dilindir, etimolojisine bakıp ırkçı bir tavırla hareket edilmez. Bir taşı yerinden sökersen, başka taşlar da oynar ve sonunda duvar yıkılır.
Peki, nasıl oldu da biz, Yunan tanrıçasına yöneldik? Biz kelimeyi, kavramı kendi kültürümüz ve medeniyetimiz içinde “hıfzıssıhha” olarak ifade ettik, mitolojiyi görmezden geldik.

Tıpta latinceye yöneliş, dil devrimi yıllarında oldu. Neden? Bu uzun bahis. Zaten bu sorunun cevabını verdiğimizde, dil devriminin asıl amacı da ortaya çıkıyor.

Ankara’da Hıfzısıhha Müessesesi vardı. Sonradan sağlık bakanı ve başbakan olan Refik Saydam’ın adıyla anılmıştır. Bu müessese, 1928’de kurulmuş, bu yüzden ismi böyle. Yoksa 1934’te kurulsa idi, ne olurdu? Bunu tahmin etmek zor!

Hıfzıssıha Kurumu sağlığımızı korumak için bir hayli hizmet görmüştü. Serum üretmiş, aşılar üretmiş…1992’ye kadar canlı bir kurum. 663 sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile 2/11/2011’de Türkiye Halk Sağlığı Kurumu’na devredilmiş.

Biz hıfzıssıhhayı muhafaza edemedik, onu muhafaza edebilse idik, hem köklü bir kurumumuz devam edecekti, hem de 19. Yüzyılın ortalarında oluşturduğumuz tıp dili korunacaktı. “Efendim ne gereği var, bunu kimse anlamaz.” Peki beyler, Avrupalı “hygene”yi anlar mı? Eğer mitoloji bilgisine vakıfsa anlar. Bilmesi de gerekmez, böyle bir kavram vardır ve kullanılmakta, bilinmektedir.

Biz “hıfzıssıhha”yı sildik, yerine “sağlık koruma”yı getirdik. Neden yahu? Bu bir geçiş, bu burda durmaz; işin varacağı yeri söyleyeyim: Bir adım sonrası, Hijyen Kurumu! Belki zamanda “kurum”da gider, gelir institution! Yok canım derseniz, “hijyen enstitiüsü” neyinize yetmez!

Karar / D. Mehmet Doğan 

Etiketler: D. Mehmet Doğan

Bir cevap yazın Cevabı iptal et

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

VENHAR YAZARLARI

Şükrü HÜSEYİNOĞLU
Şükrü HÜSEYİNOĞLU

Gazze Ulusal Sınırların Kurbanıdır

Ahmet DURMUŞ
Ahmet DURMUŞ

Bir Toplumu Dışarıdaki Değil İçerideki Düşman Yıkar

Mehmed DURMUŞ
Mehmed DURMUŞ

Düşmanı Kahretmenin Yolu

Bünyamin ZERAN
Bünyamin ZERAN

Yaşamak Yüklü Kelimeler

Mehmet Akif COŞKUN
Mehmet Akif COŞKUN

taşa yaz dalgalanmıyorsa su /suya oku kafa yarmıyorsa taş

Yakup DÖĞER
Yakup DÖĞER

Filibeli Ahmed Hilmi'de Avrupa Siyaset ve Medeniyeti

Faruk KARAASLAN
Faruk KARAASLAN

Çeç

Erdal BAYRAKTAR
Erdal BAYRAKTAR

Teyakkuz Hali

Yazarın Diğer Yazıları

  • Nekbe’nin 77. Yıl Dönümünde
    15 Mayıs 2025
  • Mehmet Akif Koç, Cumartesi Günü İktibas’ta
    15 Mayıs 2025
  • “Baas Darbesinden PYD/PKK’ya Suriye Kürtleri” Kitabı Üzerine
    13 Mayıs 2025
  • Biliyoruz, HAMAS’ın İşi Çok Zor!
    12 Mayıs 2025
  • Geçmişten Günümüze Büyük Bir Yanılgı: Bedelsiz Cennet
    10 Mayıs 2025
  • İsrail’in Gazze’ye Yönelik Son Planı: “Gideon’un Savaş Arabaları” Nedir?
    9 Mayıs 2025
  • Soyu Tükenmek Üzere Olan Gazze’nin Son Çocukları…
    8 Mayıs 2025
  • Çok Okunan
  • Çok Yorumlanan
  • Son Eklenen
“İslam Güncellenmeli” Diyen Haham!

“İslam Güncellenmeli” Diyen Haham!

21 Şubat 2020
Cemal Granda:Atatürk’ün Uşağının Gizli Defteri

Cemal Granda:Atatürk’ün Uşağının Gizli Defteri

19 Ekim 2018
Türbanlı Anneler ve Seküler Kızları

Türbanlı Anneler ve Seküler Kızları

7 Aralık 2018
Ahmet Altınok ile Hollanda’daki Yaşam Üzerine Söyleşi

Ahmet Altınok ile Hollanda’daki Yaşam Üzerine Söyleşi

30 Kasım 2018
Ahmet Altınok ile Hollanda’daki Yaşam Üzerine Söyleşi

Ahmet Altınok ile Hollanda’daki Yaşam Üzerine Söyleşi

Yenilendik !

Yenilendik !

Allah’sız Bir Adalet Anlayışı Adalet Getirmez

Allah’sız Bir Adalet Anlayışı Adalet Getirmez

Kardeşim Erkan İbretlik Bir Emanet

Kardeşim Erkan İbretlik Bir Emanet

Nekbe’nin 77. Yıl Dönümünde

Nekbe’nin 77. Yıl Dönümünde

15 Mayıs 2025
Mehmet Akif Koç, Cumartesi Günü İktibas’ta

Mehmet Akif Koç, Cumartesi Günü İktibas’ta

15 Mayıs 2025
“Baas Darbesinden PYD/PKK’ya Suriye Kürtleri” Kitabı Üzerine

“Baas Darbesinden PYD/PKK’ya Suriye Kürtleri” Kitabı Üzerine

13 Mayıs 2025
Biliyoruz, HAMAS’ın İşi Çok Zor!

Biliyoruz, HAMAS’ın İşi Çok Zor!

12 Mayıs 2025

Çeşitli ulusal/uluslararası basın yayın organlarından Müslümanlar’ın gündemini ilgilendirebilecek haberler iktibas eden ve Kur’an merkezli tevhidi bir din algısı oluşturabilmek için çeşitli makale, kavram, kıssa, video ve fotoğraf yayınlayan ve Nebevi bir duruş sergileme gayesinde olan bir web sitesidir.

Bizlere yönelteceğiniz eleştirilere açığız. Ancak alıntıladığımız her içerikteki düşünceye tam manasıyla katılmadan da yayımladığımız olmaktadır. Bu konuda anlayışınıza sığınırız…

Kategoriler

  • Venhar Yorum
  • Venhar Makaleler
  • Ne Okunur?
  • Ne İzlenir?
  • Kavramlar
  • Venhar Röportajlar
  • Öncü Şahsiyetler
  • Süreli İslami Yayınlar
  • Alıntı Söyleşi
  • Alıntı Makale
  • İslam Dünyası
  • Dünya
  • Türkiye
  • Etkinlikler
  • Venhar Web TV
  • Fotoğrafların Dili
  • Duyurular

Yazarlar

  • Abdi KEÇELİ
  • Ahmet ALTINOK
  • Ahmet DURMUŞ
  • Arif BOTAN
  • Bünyamin ZERAN
  • Celal SANCAR
  • Dilek BUZ
  • Erdal BAYRAKTAR
  • Erdem ZERAN
  • Hasan BAKIRCI
  • Mehmed DURMUŞ
  • Mehmet Akif ÇOŞKUN
  • Sabri AYDIN
  • Şükrü HÜSEYİNOĞLU
  • Yakup DÖĞER

E-Posta Listemize Kaydolun!

E-Posta listemize kaydolarak öne çıkan makaleleri sürekli olarak takip edebilirsiniz.

*Lütfen gerçek hesaplar giriniz.

  • Ana Sayfa
  • Her Güne Bir Ayet
  • Yazarlarımız
  • Venhar Yorum Haber
  • Küçük Müslümanlar
  • Alıntılar
  • İslam Dünyası
  • Dünya
  • Türkiye
  • Tavsiyelerimiz Var
  • Kavramlar
  • Röportajlar
  • Venhar Web TV
  • Fotoğrafların Dili
  • Duyurular
  • Künye
  • İletişim

© 2021 Venhar Haber – Rabbi için namaz kılan ve dik duran bir nesile…

Sonuç Yok
Tüm Sonuçları Görüntüle
  • İslam Dünyası
  • Dünya
  • Türkiye
  • Yazarlar
  • Alıntılar
  • Tavsiyeler
    • Ne Okunur?
    • Ne İzlenir?
  • Röportajlar

© 2021 Venhar Haber – Rabbi için namaz kılan ve dik duran bir nesile…

Hoşgeldiniz!

Hesabınıza aşağıdaki bölümden giriş yapabilirsiniz

Şifremi unuttum?

Şifrenizi kurtarın

Şifrenizi sıfırlamak için kullanıcı adı veya e-posta adresinizi girin.

Giriş

Add New Playlist