11 Temmuz 2025 - Cuma
  • Ana Sayfa
  • Künye
  • İletişim
Sık Kullanılanlara Ekle
Sonuç Yok
Tüm Sonuçları Görüntüle
Venhar Haber
  • İslam Dünyası
  • Dünya
  • Türkiye
  • Yazarlar
  • Alıntılar
  • Tavsiyeler
    • Ne Okunur?
    • Ne İzlenir?
  • Röportajlar
  • İslam Dünyası
  • Dünya
  • Türkiye
  • Yazarlar
  • Alıntılar
  • Tavsiyeler
    • Ne Okunur?
    • Ne İzlenir?
  • Röportajlar
Sonuç Yok
Tüm Sonuçları Görüntüle
Venhar Haber
Sonuç Yok
Tüm Sonuçları Görüntüle
Ana Sayfa Tartışma

Bulaç: Muhafazakarlardan ve Eski İslamcılardan Nasıl Bir Canavar Çıkarabildik?

Cevabını aramamız gereken soru şu: Muhafazakarlardan ve eski İslamcılardan nasıl bir canavar çıkarabildik?

Yazar: Venhar Haber
12 Ağustos 2020
Kategori: Tartışma
0 0
2
Bulaç: Muhafazakarlardan ve Eski İslamcılardan Nasıl Bir Canavar Çıkarabildik?
PaylaşTweetleWhatsapp ile GönderE-posta Gönder

Dindar Muhafazakârların Sekülerleşmesi

 

Başlangıçta laiklik, Kilisenin dini bir kurum olarak devlet üstündeki tahakkümüne; din adamları sınıfının laik kitleler –ruhban sınıfına dahil olmayan bilimum Hıristiyanlar laiktir- üzerindeki imtiyazlarına ve Kilise’nin sınırlarını çizdiği dini öğretinin içinde farklı yoruma cevaz vermeyen dogmatik tutum demek olan teokrasiye karşı bir kurtuluş reçetesi olarak formüle edilmişti. Kilise iki ilavesiyle –faiz ve boşanma yasağı- Roma hukukunu olduğu gibi iktibas etmişti, bu yüzden korunacak “ilahi hükümler mecmuası/şeriat” yoktu. Kilisenin cismani/dünyevi iktidar üzerindeki tahakkümüne demokrasiler değil, mutlakiyetçi idareler son verdi. Laik prensler veya krallar inisiyatifi ele geçirdiklerinde iki büyük reform yaptılar: Biri kiliseyi devletten ayırdılar –buna 1905 yasasıyla “din-devlet ayrılığı” dendi, çünkü Batı kolektif hafızasında din, kilise demektir-; diğeri hukuk/yasa yapma yetkisini halka, insanın akli rehberliğine havale ettiler.

Haliyle bu süreç, devlet üzerinde kilisenin ve din adamları sınıfının hakimiyetine son verdi, din ve vicdan özgürlüğünü sağladı, farklı Hıristiyan mezheplerine imkan tanıdı; ama aynı zamanda insan zihni, hayat alanları ve varlık algısının sekülerleşmesine, “dinin dünyanın dışına çıkarılması”na da yol açtı. Bugün sekülerlik nihilizme, fiili materyalizme ve ahlaki norm ve erdemlere karşı aldırışsızlığa dönüşmüş bulunuyor. Faşizm, komünizm ve liberalizm sekülerliğin üç ayrı mezhebi olarak teşekkül etmiş bulunmaktadır.

Hz. Peygamber (s.a.) «Sizden öncekilerin yoluna karış karış, arşın arşın tâbi olacaksınız. Hatta onlar, bir kertenkele deliğine bile girecek olsalar, onların arkasından gideceksiniz.” Bunun üzerine sahabe “Ey Allah’ın Rasûlü, onlar Yahudi ve Hıristiyanlar mı?” diye sorunca “Ya kim olacak? Evet onlar!” buyurdu.» (Buhârî, Enbiya: 50). Hadis, Yahudi ve Hıristiyanların dinleriyle ilişkileri ve dünya algılarını Müslümanların da tekrar edeceğini işaret etmektedir.

Tarihte sultanların ve padişahların, zaman zaman halka zulmettikleri, İslam’ın adil siyaset ve yönetim ilkelerinin uygulanmasına imkan vermedikleri inkâr edilemez. Bu bir hukuk ihlaliydi. İlk defa 19 ve 20. yüzyıllarda İslamiyet’i Batı tipi “din-dünya, din-devlet ilişkisi” içine sokma fikri ve teşebbüsü ortaya çıktı; Mustafa Kemal’in inkılapları bu gayeye matuftu. Diyanet İşleri Başkanlığı, devletin dini hayatı sınırlandırması ve serbest bıraktığı alanı da devletleştirmesi projesidir. İslamiyet iki ana alana ayrıldı. Biri, dünyevi hayatı düzenleyen hükümlerin tamamı olan “muamelat ve ukubat” –ki bu “din”dir; diğeri, dünyevi düzenlemelerden koparılmış “diyanet”tir ki bu salt taabbudi vecibelerden, salt ibadetlerden ve “ritüeller”den ibarettir. İslamiyet’in tamamı itikat, ahlak, ibadetler, muamelat ve ukubattır; biri olmadan diğeri olmaz.

“Ritüeller”den kastım, Hz. Peygamber’in şekillendirdiği ibadetlere zaman içinde yapılmış olan ibadetlerdir ki, ritüelleri bu çerçevede “bid’atler” olarak görüyorum. İslam dini tevhid inancına aykırı olmadığı ve hükümlerin asli maksatlarına hizmet ettiği sürece sosyal, siyasi, ekonomik işlemlerin kullanılmasına karşı çıkmaz, hatta “tearuf ve muarefe” olarak görür. Bid’at ibadetlere yapılan ilaveler veya eksiltmelerdir. Bizim burada ele alacağımız konu başkadır.

İslam kelamcılarının çokça tartıştığı “iman ve amel”in birbirinden koparılması teşebbüsü “din ve diyanet” ayrımının zeminini teşkil eder. Herkesin üzerinde ittifak ettiği husus şu ki kendi başına iman, amel ile desteklenmedikçe, lamba veya fanus içinde korunmayan alevin en ufak bir esinti karşısında sönmesi gibi söner, hayattan çekilir. Bir süre sonra “salih amel”le korunmayan “sahih iman” zayıflar, cürüm ve ifsadda ısrar edilince kaybolur. Bunun sonucunda ferd ve toplum inandığı gibi yaşamaz; yaşadığı gibi inanmaya başlar.

Bugün iktidarda olup devleti temellük ettiğini zanneden “muhafazakar dindar” tam da bu bağlamda zihni ikiye ayrılmış bulunuyor; muamelat ve ukubatı, yani dinin sosyal ve iktisat politikalarını askıya alıp “laik mevzuata” göre yol takip ediyor. Bu arada İslamiyet’i başörtüsüne, ritüellere –dini esası olmayan kandil gecelerine, “Kutlu Doğum haftası”na- indirgediğini; laik tutuma sahip çıkarken güç zehirlenmesine uğradığını, tüketim histerisine yakalandığını; haramlara-münkerlere aldırış etmediğini; kendinden olanların cürümlerini ve müfsitliklerini tolere ettiğini, giderek otoriterleşip güç gösterisinde bulunduğunu ve böylelikle sekülerleştiğini görüyoruz. Nasıl Batı sekülarizasyonu nihilizmi, fiili materyalizmi ve Allah’a aldırışsızlığı doğurduysa, onları taklid eden müslümanın da uğrayacağı menzil bu olacaktır. Üstelik bedeni hasta düşürenler, asıl cürüm ve ifsadın failleri herkesten çok hastalıktan yakınıyor, “sekülerleşiyoruz” diye şikayet hakkımızı da onlar kullanmaya kalkışıyor.

Şimdi dünyasını ve ahiretini ciddiye alan herkesin, hepimizi helake götürecek olan bu gidişe “dur” deme sorumluluğu vardır. Kertenkele deliğine girmek üzereyiz.

***

Zihn-i müşevveş muhafazakar dindarın önemli sorunlarından biri bizzat kendisi devletin bir tutumu olan laiklik karşısındaki tutumudur. Felsefi temelleri itibariyle laiklik eskisi kadar büyük bir itibara sahip değil; çünkü hem geçen iki yüzyıllık pratikte dine ve dindarlara karşı yıkıcı, zalimane tutumu ayan beyan ortaya çıktı, hem vaadettiği aklın rehberliğindeki aydınlık dünyayı inşa edemedi. Laikliğin klasik fonksiyonlarını yerine getirmeyi zorlaştıran sebeplerin başında pozitivizmin çöküşü gelir. Hayli zamandır geride kalmış aydınlanmanın dışında insanın yeni bir alem tasavvuruna, yeni bir anlam haritasına ihtiyacı olduğunu düşünenler arayış içindedirler. Ancak Batı’da ve Batı dışı toplumlarda –özellikle İslam ülkelerinde- hala geçen iki yüzyılın dogmatik uykusunda uyuyanlar çoğunluğu teşkil ediyor. Dine bağlılıklarını beyan ediyorlarsa da “muhafazakarlar” da bu çoğunluğun bir parçasıdırlar.

İki insan zihni laikliğin nihilizm olan sekülarizasyona dönüştüğünü zor kabul eder: Biri hala rasyonalizmin ve pozitivizmin hükmünü icra ettiğini zanneden aydınlanmacıların; diğeri dinin dünyevi hükümlerini askıya alıp diyaneti temellük eden muhafazakarın zihni. Her iki zihin de bize aynı kapıyı işaret eder.

Şaşırtıcı gelse de, aydınlanmacı zihnin, modern ve postmodern dünyaya resyonalist ve pozitivist temelleri aşınmış laikliğin dışından bakarak İslam dinini kendi özgün hüviyetiyle tanıyıp kabullenmesi muhafazakar zihne göre daha kolaydır. Aklını doğru kullanabilen nice hakikat arayıcısı bunu başarabilmiştir. Muhafazakar zihnin bunu başarması imkansız değilse de çok zordur.

Eski İslamcıların kendilerine iltihak ettiği muhafazakarlar örneğinde, bu zorluğa yol açan iki sebep söz konusu: Biri Mahafazakarların ama özellikle eski İslamcıların zaten dini-İslami bir gelenekten geliyor olmaları ve ritüeller seviyesindeki dindarane hayatı sürdürme konusundaki azimleri; diğeri İslamcılığı bırakıp modern ulus devletin iktidarını temellük etmeleri. Bunlar kendi ben algılarında daima dindar olmuş, dine sahip çıkmışlardır; fakat iç ve dış şartların getirdiği zorluklar –aslında ideal politiği feda edip reel politiğe yönelmeleri- dolayısıyla dinin dünyevi hükümlerini askıya alma mecburiyetine karar verdiklerinden ellerinde salt dindarane semboller-ritüeller kalmıştır.

Bir dini vecibe illetinden koparıldığında maksadına aykırı olarak iş görebilir. Bir dini vecibenin illeti üzerinden maksadına aykırı kullanılıp kullanılmadığını anlamak için fonksiyonel değerine ve sonuçlarına bakmalı. Başörtüsü bunun tipik örneğidir. Başörtüsü başlangıçta dini bir vecibenin yerine getirilmesi olarak savunuldu, bir müddet sonra “liberal hak ve özgürlükler” içinde mütalaa edildi; sonunda bir kesimin mücadele sembolü” haline geldi. Sembol haline gelmesi dini bağlamından, başörtüsüne ilişkin hükmün maksadından koparılıp siyaset, statü, kazanç ve tabakalaşmada basamak tırmanma aracına dönüşmesine yol açtı. Bu aşamada artık başörtüsü bedeni örten (setreden) bir nesne değil, daracık pantolon ve bluz üstünde bir sembol oluverdi. Artık gelinen noktada başörtüsü “sembolik diyanet”, beden “dine aykırı gövde” hükmündedir. Ancak bedenin dine aykırı giyimi -muamelata aykırı olsa da- vicdanı rahatsız etmiyor, çünkü başta örtü bulunmaktadır. Diyanet dini neshetmektedir. Hayatında dini nesheden, başörtüsü dolayısıyla bedenini sekülerleştiğinin farkına varmamaktadır. Kamusal meşruiyet kazanmak ve köylülüğe ait örtü imajından kurtulmak amacıyla başlangıç zamanlarında “tesettür defileleri” düzenleniyordu. “Tesesttür” örtü, “defile” filenin açılması, yani tesettürün kaldırılması, bedenin açılmasıydı. Şimde beden açıldı, tesettür bırakıldı ama başörtüsü başları örtmeye devam ediyor.

Başörtüsü, sakal, frapan tesettür, kutsal geceler, İslami dilin kullanımı, kısaca muamelat ve ukubata taalluk etmeyen her türlü dindarane söylem ve fiil “dindar muhafazakarlar”ı sanki dinin tamamına sahiplermiş gibi bir duyguya sevketmektedir. Zaman zaman da dine veya diyanetvari riütellere yönelen saldırılara karşı koyması, muhafazakarı din konusunda daha emin kılmaktadır. Eski İslamcı laiklerin saldırılarına karşı koyarken kendini sekülerleştirmektedir. Dinin diline, sembollerine ve ritüellerine sahip olduğundan piyasa kapitalizminin yasalarının tümünü işletebilir, ölümcül rekabet edebilir. Muhafazakar siyasetçi başarı için her yolu mübah sayabilir. Namaz kılan avukat haksız bir davayı savunabilir; sakallı tüccar faiz işlemlerini yürütebilir, taşeron işçi çalıştırır, emeğini sömürebilir; ihale kapmak için tezvirat yapabilir, gerektiğinde rakibini karalayabilir; değil mi ki para kazanmış dilediği gibi tüketebilir; onu Türkiye açmıyorsa Maldiv adalarında hiç utanmadan ve Allah’tan korkmadan birgün tok birgün aç yatan, 90 yaşında ta Arabistan’dan İstanbul’un fethine gelen Eba Eyyup el Ensari hazretleri adına açılan tatil köyünde tatil yapabilir. Dava için yolsuzluk, usulsüzlük, yalan, hile, komplo her şey mümkün ve mübah.

Cevabını aramamız gereken soru şu: Muhafazakarlardan ve eski İslamcılardan nasıl bir canavar çıkarabildik?

 

 

alibulac.net

Etiketler: Ali Bulaç

Çok Yorumlanan 2

  1. serkan says:
    5 sene önce

    Muhafazakar ve Eski İslamcıların şahlarından biri nasıl ki amerikan için “Anavatan” diye biliyorsa ve amerikanın kucağına oturanlarla birlikte olabilecek bir duruma geliyorsa,bir canavar da çıkabiliyor demekki.

    Cevapla
  2. Yakup Döğer says:
    5 sene önce

    Ali Bulaç, “Muhafazakârlardan ve eski İslamcılardan nasıl bir canavar çıkarabildik?” diye laf etmiş. Hey gidi günler hey… Sizler değil miydiniz muhafazakârları ve eski İslamcıları yıllarca törpüleyip dünyevileştiren? Sizler değil miydiniz yıllarca Medine Vesikasından çoğulcu toplum kuramına giden köprüler kuran? Ve kurduğunuz köprülerden Müslüman milleti demokratik temelli yaşam tarzına ikna eden. Yıllarca Abant toplantıları yapan, demokratik laik temelli devlete meşru bir zemin arayışında olan? Bu çabalarınızın sonucunda ne bekliyordunuz? Şimdi bu milletin geldiği bu eşikte, vebaliniz yok mu sanırsınız.

    Cevapla

Bir cevap yazın Cevabı iptal et

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

VENHAR YAZARLARI

Bünyamin ZERAN
Bünyamin ZERAN

Düşüncenin Girdabında Üç Şehir Metaforu

Mehmed DURMUŞ
Mehmed DURMUŞ

Demokrasiye Can Verenler -Beşir Atalay Okuması-

Ahmet DURMUŞ
Ahmet DURMUŞ

İslamsız Bayram Ruhsuz Kadavraya Benzer!

Yakup DÖĞER
Yakup DÖĞER

Modern Siyasete Meşruiyet Arayışları

Mehmet Akif COŞKUN
Mehmet Akif COŞKUN

İp Gergin, Cambaz da

Şükrü HÜSEYİNOĞLU
Şükrü HÜSEYİNOĞLU

Gazze Ulusal Sınırların Kurbanıdır

Faruk KARAASLAN
Faruk KARAASLAN

Çeç

Erdal BAYRAKTAR
Erdal BAYRAKTAR

Teyakkuz Hali

Yazarın Diğer Yazıları

  • Mezhepçiliğin Müslümanlara Getirisi İzzet Değil, Sadece Zillet
    8 Temmuz 2025
  • İklim Kanunu ve Küresel Isınma: Faturayı Kime Yazalım?
    8 Temmuz 2025
  • Mezhepçilik Fitnesi
    4 Temmuz 2025
  • İktibas: Seni de Vururlar İsrail!
    1 Temmuz 2025
  • Hicri Yılbaşı: Hicret, Cahiliyyeden Akidevi Hicretle Başlar
    29 Haziran 2025
  • Yukarı Mezopotamya Günlüğü
    27 Haziran 2025
  • Prof. Dr. İhsan Toker: Muhafazakarlaşma Problemli Bir Başlık
    26 Haziran 2025
  • Çok Okunan
  • Çok Yorumlanan
  • Son Eklenen
“İslam Güncellenmeli” Diyen Haham!

“İslam Güncellenmeli” Diyen Haham!

21 Şubat 2020
Cemal Granda:Atatürk’ün Uşağının Gizli Defteri

Cemal Granda:Atatürk’ün Uşağının Gizli Defteri

19 Ekim 2018
Türbanlı Anneler ve Seküler Kızları

Türbanlı Anneler ve Seküler Kızları

7 Aralık 2018
Ahmet Altınok ile Hollanda’daki Yaşam Üzerine Söyleşi

Ahmet Altınok ile Hollanda’daki Yaşam Üzerine Söyleşi

30 Kasım 2018
Ahmet Altınok ile Hollanda’daki Yaşam Üzerine Söyleşi

Ahmet Altınok ile Hollanda’daki Yaşam Üzerine Söyleşi

Yenilendik !

Yenilendik !

Allah’sız Bir Adalet Anlayışı Adalet Getirmez

Allah’sız Bir Adalet Anlayışı Adalet Getirmez

Kardeşim Erkan İbretlik Bir Emanet

Kardeşim Erkan İbretlik Bir Emanet

İfsat Her Yerde

Mezhepçiliğin Müslümanlara Getirisi İzzet Değil, Sadece Zillet

8 Temmuz 2025
İklim Kanunu ve Küresel Isınma: Faturayı Kime Yazalım?

İklim Kanunu ve Küresel Isınma: Faturayı Kime Yazalım?

8 Temmuz 2025
Düşüncenin Girdabında Üç Şehir Metaforu

Düşüncenin Girdabında Üç Şehir Metaforu

4 Temmuz 2025
Mezhepçilik Fitnesi

Mezhepçilik Fitnesi

4 Temmuz 2025

Çeşitli ulusal/uluslararası basın yayın organlarından Müslümanlar’ın gündemini ilgilendirebilecek haberler iktibas eden ve Kur’an merkezli tevhidi bir din algısı oluşturabilmek için çeşitli makale, kavram, kıssa, video ve fotoğraf yayınlayan ve Nebevi bir duruş sergileme gayesinde olan bir web sitesidir.

Bizlere yönelteceğiniz eleştirilere açığız. Ancak alıntıladığımız her içerikteki düşünceye tam manasıyla katılmadan da yayımladığımız olmaktadır. Bu konuda anlayışınıza sığınırız…

Kategoriler

  • Venhar Yorum
  • Venhar Makaleler
  • Ne Okunur?
  • Ne İzlenir?
  • Kavramlar
  • Venhar Röportajlar
  • Öncü Şahsiyetler
  • Süreli İslami Yayınlar
  • Alıntı Söyleşi
  • Alıntı Makale
  • İslam Dünyası
  • Dünya
  • Türkiye
  • Etkinlikler
  • Venhar Web TV
  • Fotoğrafların Dili
  • Duyurular

Yazarlar

  • Abdi KEÇELİ
  • Ahmet ALTINOK
  • Ahmet DURMUŞ
  • Arif BOTAN
  • Bünyamin ZERAN
  • Celal SANCAR
  • Dilek BUZ
  • Erdal BAYRAKTAR
  • Erdem ZERAN
  • Hasan BAKIRCI
  • Mehmed DURMUŞ
  • Mehmet Akif ÇOŞKUN
  • Sabri AYDIN
  • Şükrü HÜSEYİNOĞLU
  • Yakup DÖĞER

E-Posta Listemize Kaydolun!

E-Posta listemize kaydolarak öne çıkan makaleleri sürekli olarak takip edebilirsiniz.

*Lütfen gerçek hesaplar giriniz.

  • Ana Sayfa
  • Her Güne Bir Ayet
  • Yazarlarımız
  • Venhar Yorum Haber
  • Küçük Müslümanlar
  • Alıntılar
  • İslam Dünyası
  • Dünya
  • Türkiye
  • Tavsiyelerimiz Var
  • Kavramlar
  • Röportajlar
  • Venhar Web TV
  • Fotoğrafların Dili
  • Duyurular
  • Künye
  • İletişim

© 2021 Venhar Haber – Rabbi için namaz kılan ve dik duran bir nesile…

Sonuç Yok
Tüm Sonuçları Görüntüle
  • İslam Dünyası
  • Dünya
  • Türkiye
  • Yazarlar
  • Alıntılar
  • Tavsiyeler
    • Ne Okunur?
    • Ne İzlenir?
  • Röportajlar

© 2021 Venhar Haber – Rabbi için namaz kılan ve dik duran bir nesile…

Hoşgeldiniz!

Hesabınıza aşağıdaki bölümden giriş yapabilirsiniz

Şifremi unuttum?

Şifrenizi kurtarın

Şifrenizi sıfırlamak için kullanıcı adı veya e-posta adresinizi girin.

Giriş

Add New Playlist