Devletlerin çöküşü ve mirası

Osmanlı ve Rus imparatorlukları arasındaki çeşitli savaşlar, yakın tarihimizin en uzun süreli çatışma süreçlerinden biridir. Bugün bile farklı formlarda devam eden bu rekabet, iki ülkenin doğal etki alanları nedeniyle, sona erecek gibi de görünmüyor. Bu çatışma / rekabet sürecinin farklı aşamalarının derinlemesine incelenmesi, mücadelenin doğasının da daha iyi anlaşılmasına yol açacak.

 

ABD’nin en prestijli üniversitelerinden Princeton’da görev yapan Michael Reynolds’unkaleme aldığı “İmparatorlukları Çöküşü: Osmanlı ve Rus Çatışması, 1908-1918”, iki büyük imparatorluğu yıkıma götüren son büyük çatışmaya odaklanıyor. Bu çerçevede, Doğu Anadolu bölgesi üzerindeki güç mücadelesi, Ermeni tehciri, Ermeni-Kürt çatışmaları ve imparatorlukların bu sorunlara müdâhil olma biçimleri, ayrıntılı biçimde sunuluyor. Kitapta ayrıca, bugünkü Kafkasya coğrafyasının oluşumu, devletlerin kurulması ve siyasi çerçevenin şekillenmesi de yetkin tasvirlerle anlatılıyor.

Osmanlı, Rusya, Avusturya, Macaristan ve Almanya arşivlerini tamamen tarayan Michael Reynolds, eserinde tümüyle birinci el kaynakları kullanmış. Bu da kitabın içeriğine olan güveni artırıyor. Türkiye Cumhuriyeti’nin nasıl bir siyasi ve sosyal miras devraldığını anlayabilmek adına, Reynolds’un ulaştığı sonuçlara göz atmak oldukça gerekli.