İngiliz yardım kuruluşu Oxfam’ın raporu bugün Davos’ta başlayacak olan Dünya Ekonomik Forumu Zirvesi’ne damgasını vuracak gibi görünüyor. Rapora göre, 2018 yılında dünyadaki 3.8 milyar insanın serveti yüzde 11 oranında azaldı. Bugün dünya nüfusunun yaklaşık yarısı yani 3.4 milyar insan günde 5.5 dolardan daha az parayla yaşamak zorunda kalıyor.
Rapora göre, eğer zenginlerden ödedikleri verginin yüzde 0.5’i kadar daha fazlasını ödemeleri istense, dünyadaki 262 milyon çocuk daha okuyabilir ve sağlanacak sağlık hizmetleriyle 3.3 milyon insanın hayatı kurtulabilir. Geçen yıl serveti 140 milyar dolara yükselerek “dünyanın en zengin insanı” unvanını Bill Gates’ten alan Jeff Bezos’un servetinin sadece yüzde 1’i Etiyopya’da yaşayan 105 milyon insanın sağlık bütçesini karşılayacak düzeyde.
Raporda, zengin ve fakirler arasında giderek açılan uçurumun yoksullukla mücadeleye ve ekonomilere zarar verdiği vurgulandı. Oxfam İcra Direktörü Winnie Byanyima “Dünyadaki yoksul insanların öfkesi giderek artıyor” dedi. Byanyima, sağlık ve eğitim gibi kamu hizmetlerindeki eşitsizliği giderek artıran ve zenginlerden az vergi alan hükümetleri uyardı.
Raporda dikkat çekilen diğer bulgular şunlar:
- Dünyanın en zengin insanı, Amazon’un sahibi Jeff Bezos’un serveti 112 milyar dolara çıktı. Bezos’un servetinin sadece yüzde 1’i, 105 milyon nüfuslu Etiyopya’nın yıllık sağlık bütçesine eş değer.
- Dünyada kadınların yaptığı ücretsiz bakım işlerini bir şirket yapıyor olsaydı bu şirketin yıllık cirosu 10 trilyon dolar olurdu – Apple’ın cirosunun 43 katı.
- Erkeklerin toplam zenginlikten aldığı pay kadınlardan yüzde 50 daha fazla.
Hükümetler eşitsizliği derinleştiriyor
Oxfam’ın kampanyalar sorumlusu Matthew Spencer, “Bu şekilde olmak zorunda değil. Dünyada herkese hayatta şans verecek yeterince varlık var. Hükümetler servete ve işletmelere gereken vergiyi uygulayarak insanların canını kurtaracak ve yaşam koşullarını geliştirecek ücretsiz ve kaliteli kamu hizmetlerine kaynak sağlamak için harekete geçmeli” diyor.
“Süper zenginler ve şirketler on yıl öncesine göre daha az vergi ödüyorlar” denilen raporda, öğretmensiz çocukların ve ilaçsız hastanelerin giderek arttığına dikkat çekildi. Bölük pörçük özel sağlık hizmetleriyle yoksul insanları cezalandırırken zengin insanlara ayrıcalık tanıdığı vurgulanan raporda, “Dünyada her gün 10 bin kişi sağlık hizmetlerine ulaşamadığı için hayatını kaybediyor” denildi.
Raporda, birçok hükümetin kamu hizmetlerine yatırım yapmayarak var olan eşitsizliği daha da ağırlaştırdığı ifade edildi.
En zenginlerden yeterince vergi alınmadığını vurgulayan rapor, hükümetlerin vergi kaçırmanın üstüne giderek ve daha adil bir vergilendirme sistemi ile kamu hizmetlerini finanse etmesi gerektiğini belirtiyor.
Oxfam, aşırı yoksulluktaki düşüşte Çin’deki hızlı ekonomik gelişmenin etkili olduğunu, ancak dünyadaki yoksulluk seviyesinde azalmanın 2013’ten bu yana yarı yarıya düştüğünü, Sahra altı Afrika’da aşırı yoksulluğun artmakta olduğunu vurguladı.