Kalem Olan İnsan

Kuran Günlüğü

Alak Suresi Notları

Rahman ve Rahim olan Allahın adıyla.

”Oku yaratan Rabbin adına; O insanı sevgi ve alakadan yarattı.” (Alak 1-2)

Kendimi tanımaya başladığımdan beri durmadan sürdürdüğüm ve her geçen zaman içinde katlanarak artan eylemlerimden birisi insanları okumak oldu. Kitapları, doğayı ve doğaya mündemiç ne varsa onları da okudum. Fakat hiçbiri insanları okumaktan daha sarsıcı olmadı. İnsanları okumak; okurken, onlarda kendinden birşeyler görmek, yani okumak. Fazlalığımızı, üzerimizde belimizi büken, kamburlaştıran yükümüzü okumak. Eksiğimizi, en hafif bir fırtınada o fırtınanın kurbanı olduğumuzu, savrulduğumuzu, devrildiğimizi okumak. Yoksunluğumuzu, hiç sahip olmadıklarımızı, vicdan diye içimizde barındırdığımızın vicdan olmadığını ve hatta bazen vicdan diye bir olguya içimizde yer vermediğimizi okumak. Yanlışlığımızı, sahip olduğumuz ve onun yılmaz savunuculuğuna soyunduğumuz isimlerimizin aslında kimden yahut kimlerden öğrendiğimizi okumak ve dahası isimlerimizin hangilerini o isimlerin asıl sahibinden yani Allahtan öğrendiğimizi ve bunun dehşeti altında dert sahibi olduğumuzu okumak. Doğruluğumuzu, okuma eylemini artırma iştiyakıyla kendi özümüzde bize mürebbiye olan hakikatlerimizin gözlerimizden nasıl olupta şelaleleri untandıracak bir çoşkuyla süzüldüğünü okumak.  Fakat tüm bu okumaların (insanı, tabiatı kitabı) ve bu okumalardan çıkarabileceğimiz hikmetin temel koşulu okuduğumuz, okuyacağımız şeye olan alakamızla mümkündür. Alaka kurmadığımız şeyi okumak mümkün değildir. Sevgi ile okumadığımız şeyi anlamamız da mümkün değildir. İnsan düşmanını bile sevmeli, sözünden ne anlıyorsak sevgi kelimesine yüklememiz gereken anlam genişliği de bu minvalde olmalı (İnsan düşmanına bile alaka göstermeli).

Okududuğumuz şeye göstereceğimiz alaka, neye sahip olduğumuzun  ve neye sahip olmamız gerektiğinin bilinci bizde hasıl oluyorsa doğru bir okuma üzerindeyiz demektir. İnsanı alakadan yaratmış olması Rabbın adına okumanın önkabuludur.

” Oku! Zira Rabbin sonsuz kerem sahibidir.” (Alak 3)

Okuma eyleminin neticesinde karşılıksız ve sınırsız bir ikrama mazhar olmak. Okumak başlıbaşına bir eylem olsa da okunan şeylerin kendi benliğimizde kendi dünyamızda yaşanabilir hale getirmediğimiz sürece eksik bir eylem olacaktır. Tamamlanmamış bir okuma okuma değildir. Sırtında kitap yüklü o mahut merkebin düştüğü durumdur.  Kemale ermiş bir okumanın bize kazandırdığı şey , bir ferd olarak yaratılışımıza kodlanan vasıflarımızın, cevherimizin farkına varmaktır. Bize neyin ikram edildiğinin bilincinde olmaktır ve bu bilinçle içinde bulunduğumuz topluma bize ikram edilenleri paylaşarak (ikram ederek) onların da uyanışına vesile olmaktır. Allahın bize okuma eylemini kemale erdirerek ikram ettiği bu olsa gerek.

” O insana (bilgiyi) kalemle (kaydetmeyi) öğretti. ” (Alak 4)

Okumak ve Kalem. Kalem okumanın tekamüle ermiş suretidir. Okuduklarımızı kalem eylemek, yazmak, mukayyet hale getirmek. Nereye? Kağıda mı? Yoksa aklımıza ve kalbimize mi? Akla ve kalbe kaydedilen ve yazılan kaybolur mu?  Muazzam bir bağ ile nasıl da damarlarımızdan akıp dışa vuruyor bu hikmet. Ayağımız kaydıkça, sendeledikçe, kafamız karıştıkça tekrar okumak ve tekrar mukayyet hale getirmek ve tekrar o mustakim olan yolun yolcusu olmak. Her müslüman kalem olmalı. Sıratı mustakimin kalemi.

”O insana bilmediklerini öğretti. Gerçek şu ki insan ne zaman kendini yeterli görse mutlaka azar” (Alak 5-7)

İnsan bilmediğini de bilmiyordu, Allah insana bu farkındalığı da öğretti. Bilmediğini bilmek ve kabul etmek kadar erdem sahibi olmak. Ben neyi bilebilirim ki ey Rabbim sen bana bu idraki ihsan etmezsen. Biliyorum irademi bana bağlı kıldın. Biliyorum bilmenin ve öğrenmenin yollarını benim genlerime işledin. Biliyorum ey Rabbim o yolları arşınlamadığım sürece beşerden öteye gidemeyeceğimi. Her şeyi bilecek bir akla sahip olmadığımı, senin bildirdiklerin ve öğrettiklerinle ahlakımı inşa edebildiğimi, yaratılış vasıflarımla haddimin nerde bittiğini, biliyorum ey Rabbim . Ey Rabbim! Bilincimin susuzluğunu artır ki, bilgimin cehaleti artsın. Kendimi yeterli görüp azmaktan öylesine korkuyorum ki.  Bilmeye başladıkça bir tehlikeden kurtulup başka bir tehlikeyle, daha büyük tehlikeyle karşı karşıya olduğumu görüyorum. Kibirlenme  tuzağından bizi uzak tut ey bilginin ve kalemin sahibi Rabbim. Bize Kemale ermiş bir okumayla yazmayı öğrettiğin kalemi ikram et ey kerem sahibi Rabbim.