5 Aralık 2019 - Perşembe
  • Ana Sayfa
  • Künye
  • İletişim
Sık Kullanılanlara Ekle
.......................
Sonuç Yok
Tüm Sonuçları Görüntüle
Venhar Haber
  • İslam Dünyası
    • Tümü
    • Arakan
    • B.Arap Emirlikleri
    • Diğer
    • Doğu Türkistan
    • Filistin
    • Irak
    • İran
    • Pakistan
    • Suriye
    • Yemen
    A. Müftüoğlu: Geleceği Kaybetmek

    Müftüoğlu: Derin Değişim İçin Derin Özlemler Gerekir

    Suriyeli Buraya Nasıl Dönsün

    Suriyeli Buraya Nasıl Dönsün

    İran Hakkında Maalesef Cahiliz!

    İran Hakkında Maalesef Cahiliz!

    İran’da Olanlar ve Nihai Hedef

    İran’da Olanlar ve Nihai Hedef

    Bangladeş: İslam’ın Mazlum Coğrafyası

    Bangladeş: İslam’ın Mazlum Coğrafyası

    Sincan’da eğitime alınanlar(!) çok daha fazla

    Sincan’da eğitime alınanlar(!) çok daha fazla

  • Dünya
    • Tümü
    • Afrika
    • Amerika
    • Asya
    • Avrupa
    • Diğer
    • Ortadoğu
    Özdür: İnsan Bu, Gerisini Sormayın. Hele Bir de Demokrasi Varsa!..

    Özdür: İnsan Bu, Gerisini Sormayın. Hele Bir de Demokrasi Varsa!..

    Bitmeyen Savaş; Afganistan, Taliban, Amerika, Diğerleri..

    Bitmeyen Savaş; Afganistan, Taliban, Amerika, Diğerleri..

    ‘Bunu Anlatacağıma Şeriat İzin Verse İntihar Etmeyi Tercih Ederdim’

    ‘Bunu Anlatacağıma Şeriat İzin Verse İntihar Etmeyi Tercih Ederdim’

    BAE ve Suud’un Dizisi Üzerine; Tarih, Sinema Dili ve Yavuz

    BAE ve Suud’un Dizisi Üzerine; Tarih, Sinema Dili ve Yavuz

  • Türkiye
    • Tümü
    • Aile ve Çocuk
    • Aktüel
    • Eğitim
    • Ekonomi
    • Kültür & Sanat
    • Siyaset
    Artık “Aile”, Şüpheli ve “Polisiye” Bir Kurumdur!

    Artık “Aile”, Şüpheli ve “Polisiye” Bir Kurumdur!

    CIA’nın Gölge Adamının MÜSİAD Toplantısında Ne İşi Var?

    CIA’nın Gölge Adamının MÜSİAD Toplantısında Ne İşi Var?

    Özal’ın İktisatçılığından Sahte Peygamberliğe Uzanan Yol

    Özal’ın İktisatçılığından Sahte Peygamberliğe Uzanan Yol

    Vasat Dünya Sendromu

    Vasat Dünya Sendromu

    Atalarımızın Dini’nden Allah’ın Dinine Dönmeliyiz!

    Yasalar Bazen İktidarları İlahlık ve Rablik Konumuna Getirebiliyor

    Gültekin: Bizim Dikkatimiz Ne Zaman Başarı ve Güce Odaklandı?

    Gültekin: Bizim Dikkatimiz Ne Zaman Başarı ve Güce Odaklandı?

  • Yazarlar
  • Alıntılar
    • Tümü
    • Alıntı Makale
    Birileri Bizi “Cambaza Bak” tırarak Kandırmaya Çalışıyor..

    Birileri Bizi “Cambaza Bak” tırarak Kandırmaya Çalışıyor..

    Haksal: Dilini Yitiren Millet

    Emperyalizmin Oyununa Gelmeyen Kim veya Kimler

    “Namusluymuş Namussuz!”

    “Namusluymuş Namussuz!”

    Osmanlı Mütefekkirlerinde Ahlakın Referansı

    Osmanlı Mütefekkirlerinde Ahlakın Referansı

    Zümer Suresi’nden Şirk ve İhlas Dersleri

    Zümer Suresi’nden Şirk ve İhlas Dersleri

    Güçlülerin de Güneşi Batar

    Güçlülerin de Güneşi Batar

    Nuri Pakdil ve İsmet Özel’de Kemalist söylemin etkisi

    Nuri Pakdil ve İsmet Özel’de Kemalist söylemin etkisi

    Atalarımızın Dini’nden Allah’ın Dinine Dönmeliyiz!

    Ya Rab, Beni Bu İkrar İle Haşret!

    İşsiz Sosyologlar İçin Her Daim Cazip Bir Konu: Karizma

    İşsiz Sosyologlar İçin Her Daim Cazip Bir Konu: Karizma

    Trending Tags

    • Abdulaziz Kıranşal
    • Abdurrahman Dilipak
    • Abdurrahman Arslan
    • Ahmet Taşgetiren
    • Alev Alatlı
    • Ali Bulaç
    • Ali Haydar Haksal
    • Atasoy Müftüoğlu
    • Atilla Özdür
    • D. Mehmet Doğan
    • Erol Göka
    • Gökhan Özcan
    • Hayrettin Karaman
    • İsmail Kılıçarslan
    • İbrahim Kahveci
    • Murat Bardakçı
    • Taha Kılınç
    • Yavuz Bahadıroğlu
    • Yıldıray Oğur
  • Tavsiyeler
    • Ne Okunur?
    • Ne İzlenir?
  • Etkinlikler
    • Tümü
    • Etkinlik Haberleri
    Zülfikar Durmuş – İlk Seriyyeler, Gazveler ve Bedir Savaşı

    Zülfikar Durmuş – İlk Seriyyeler, Gazveler ve Bedir Savaşı

    Prof.Dr. Hayri Kırbaşoğlu: Toplumsal Değişim Olgusu

    Prof.Dr. Hayri Kırbaşoğlu: Toplumsal Değişim Olgusu

    Venhar Siyer Okumaları Hasan Bakırcı – Medîne’de İlk İcraatlar

    Venhar Siyer Okumaları Hasan Bakırcı – Medîne’de İlk İcraatlar

    Yakın Tarih Okumaları Bünyamin Zeran – Ulusçuluk

    Yakın Tarih Okumaları Bünyamin Zeran – Ulusçuluk

  • Röportajlar
    • Tümü
    • Alıntı Söyleşi
    • Venhar Ropörtaj
    Celal Sancar İle Söyleşi: ‘İslami Hareket Bir Kişi Bile Olsa Bitmeyecektir!’

    Celal Sancar İle Söyleşi: ‘İslami Hareket Bir Kişi Bile Olsa Bitmeyecektir!’

    Fevzi Zülaloğlu: Modernist Yaklaşımlar İmanın Buharlaşmasına, Hevanın İlahlaştırılmasına Yol Açıyor!

    Fevzi Zülaloğlu: Modernist Yaklaşımlar İmanın Buharlaşmasına, Hevanın İlahlaştırılmasına Yol Açıyor!

    Abdurrahman Arslan: ‘Başörtüsü Simbad’ın uçan halısı değildir’

    Abdurrahman Arslan: ‘Başörtüsü Simbad’ın uçan halısı değildir’

    İnsanın ve dünyanın dönüşümü Transhümanizm

    İnsanın ve dünyanın dönüşümü Transhümanizm

    ‘Babamın Tüm Çabası, Hayatı İbadet Kılmaya Yönelikti’

    ‘Babamın Tüm Çabası, Hayatı İbadet Kılmaya Yönelikti’

    Siyasal İslamcılık Ömrümün En Büyük Hayal Kırıklığıdır

    Siyasal İslamcılık Ömrümün En Büyük Hayal Kırıklığıdır

  • Duyurular
    • Tümü
    • Gelecek Programlar
    Mengüşoğlu, Bu Cumartesi Saat 14.00’te İktibas’ta

    Mengüşoğlu, Bu Cumartesi Saat 14.00’te İktibas’ta

    1440. Bayramımız Ümmete Mübarek Olsun

    1440. Bayramımız Ümmete Mübarek Olsun

    Taziye

    TAZİYE

    Hüseyin Alan, İslami Siyasetin Dönüşümünü anlatacak

    Hüseyin Alan, İslami Siyasetin Dönüşümünü anlatacak

  • İslam Dünyası
    • Tümü
    • Arakan
    • B.Arap Emirlikleri
    • Diğer
    • Doğu Türkistan
    • Filistin
    • Irak
    • İran
    • Pakistan
    • Suriye
    • Yemen
    A. Müftüoğlu: Geleceği Kaybetmek

    Müftüoğlu: Derin Değişim İçin Derin Özlemler Gerekir

    Suriyeli Buraya Nasıl Dönsün

    Suriyeli Buraya Nasıl Dönsün

    İran Hakkında Maalesef Cahiliz!

    İran Hakkında Maalesef Cahiliz!

    İran’da Olanlar ve Nihai Hedef

    İran’da Olanlar ve Nihai Hedef

    Bangladeş: İslam’ın Mazlum Coğrafyası

    Bangladeş: İslam’ın Mazlum Coğrafyası

    Sincan’da eğitime alınanlar(!) çok daha fazla

    Sincan’da eğitime alınanlar(!) çok daha fazla

  • Dünya
    • Tümü
    • Afrika
    • Amerika
    • Asya
    • Avrupa
    • Diğer
    • Ortadoğu
    Özdür: İnsan Bu, Gerisini Sormayın. Hele Bir de Demokrasi Varsa!..

    Özdür: İnsan Bu, Gerisini Sormayın. Hele Bir de Demokrasi Varsa!..

    Bitmeyen Savaş; Afganistan, Taliban, Amerika, Diğerleri..

    Bitmeyen Savaş; Afganistan, Taliban, Amerika, Diğerleri..

    ‘Bunu Anlatacağıma Şeriat İzin Verse İntihar Etmeyi Tercih Ederdim’

    ‘Bunu Anlatacağıma Şeriat İzin Verse İntihar Etmeyi Tercih Ederdim’

    BAE ve Suud’un Dizisi Üzerine; Tarih, Sinema Dili ve Yavuz

    BAE ve Suud’un Dizisi Üzerine; Tarih, Sinema Dili ve Yavuz

  • Türkiye
    • Tümü
    • Aile ve Çocuk
    • Aktüel
    • Eğitim
    • Ekonomi
    • Kültür & Sanat
    • Siyaset
    Artık “Aile”, Şüpheli ve “Polisiye” Bir Kurumdur!

    Artık “Aile”, Şüpheli ve “Polisiye” Bir Kurumdur!

    CIA’nın Gölge Adamının MÜSİAD Toplantısında Ne İşi Var?

    CIA’nın Gölge Adamının MÜSİAD Toplantısında Ne İşi Var?

    Özal’ın İktisatçılığından Sahte Peygamberliğe Uzanan Yol

    Özal’ın İktisatçılığından Sahte Peygamberliğe Uzanan Yol

    Vasat Dünya Sendromu

    Vasat Dünya Sendromu

    Atalarımızın Dini’nden Allah’ın Dinine Dönmeliyiz!

    Yasalar Bazen İktidarları İlahlık ve Rablik Konumuna Getirebiliyor

    Gültekin: Bizim Dikkatimiz Ne Zaman Başarı ve Güce Odaklandı?

    Gültekin: Bizim Dikkatimiz Ne Zaman Başarı ve Güce Odaklandı?

  • Yazarlar
  • Alıntılar
    • Tümü
    • Alıntı Makale
    Birileri Bizi “Cambaza Bak” tırarak Kandırmaya Çalışıyor..

    Birileri Bizi “Cambaza Bak” tırarak Kandırmaya Çalışıyor..

    Haksal: Dilini Yitiren Millet

    Emperyalizmin Oyununa Gelmeyen Kim veya Kimler

    “Namusluymuş Namussuz!”

    “Namusluymuş Namussuz!”

    Osmanlı Mütefekkirlerinde Ahlakın Referansı

    Osmanlı Mütefekkirlerinde Ahlakın Referansı

    Zümer Suresi’nden Şirk ve İhlas Dersleri

    Zümer Suresi’nden Şirk ve İhlas Dersleri

    Güçlülerin de Güneşi Batar

    Güçlülerin de Güneşi Batar

    Nuri Pakdil ve İsmet Özel’de Kemalist söylemin etkisi

    Nuri Pakdil ve İsmet Özel’de Kemalist söylemin etkisi

    Atalarımızın Dini’nden Allah’ın Dinine Dönmeliyiz!

    Ya Rab, Beni Bu İkrar İle Haşret!

    İşsiz Sosyologlar İçin Her Daim Cazip Bir Konu: Karizma

    İşsiz Sosyologlar İçin Her Daim Cazip Bir Konu: Karizma

    Trending Tags

    • Abdulaziz Kıranşal
    • Abdurrahman Dilipak
    • Abdurrahman Arslan
    • Ahmet Taşgetiren
    • Alev Alatlı
    • Ali Bulaç
    • Ali Haydar Haksal
    • Atasoy Müftüoğlu
    • Atilla Özdür
    • D. Mehmet Doğan
    • Erol Göka
    • Gökhan Özcan
    • Hayrettin Karaman
    • İsmail Kılıçarslan
    • İbrahim Kahveci
    • Murat Bardakçı
    • Taha Kılınç
    • Yavuz Bahadıroğlu
    • Yıldıray Oğur
  • Tavsiyeler
    • Ne Okunur?
    • Ne İzlenir?
  • Etkinlikler
    • Tümü
    • Etkinlik Haberleri
    Zülfikar Durmuş – İlk Seriyyeler, Gazveler ve Bedir Savaşı

    Zülfikar Durmuş – İlk Seriyyeler, Gazveler ve Bedir Savaşı

    Prof.Dr. Hayri Kırbaşoğlu: Toplumsal Değişim Olgusu

    Prof.Dr. Hayri Kırbaşoğlu: Toplumsal Değişim Olgusu

    Venhar Siyer Okumaları Hasan Bakırcı – Medîne’de İlk İcraatlar

    Venhar Siyer Okumaları Hasan Bakırcı – Medîne’de İlk İcraatlar

    Yakın Tarih Okumaları Bünyamin Zeran – Ulusçuluk

    Yakın Tarih Okumaları Bünyamin Zeran – Ulusçuluk

  • Röportajlar
    • Tümü
    • Alıntı Söyleşi
    • Venhar Ropörtaj
    Celal Sancar İle Söyleşi: ‘İslami Hareket Bir Kişi Bile Olsa Bitmeyecektir!’

    Celal Sancar İle Söyleşi: ‘İslami Hareket Bir Kişi Bile Olsa Bitmeyecektir!’

    Fevzi Zülaloğlu: Modernist Yaklaşımlar İmanın Buharlaşmasına, Hevanın İlahlaştırılmasına Yol Açıyor!

    Fevzi Zülaloğlu: Modernist Yaklaşımlar İmanın Buharlaşmasına, Hevanın İlahlaştırılmasına Yol Açıyor!

    Abdurrahman Arslan: ‘Başörtüsü Simbad’ın uçan halısı değildir’

    Abdurrahman Arslan: ‘Başörtüsü Simbad’ın uçan halısı değildir’

    İnsanın ve dünyanın dönüşümü Transhümanizm

    İnsanın ve dünyanın dönüşümü Transhümanizm

    ‘Babamın Tüm Çabası, Hayatı İbadet Kılmaya Yönelikti’

    ‘Babamın Tüm Çabası, Hayatı İbadet Kılmaya Yönelikti’

    Siyasal İslamcılık Ömrümün En Büyük Hayal Kırıklığıdır

    Siyasal İslamcılık Ömrümün En Büyük Hayal Kırıklığıdır

  • Duyurular
    • Tümü
    • Gelecek Programlar
    Mengüşoğlu, Bu Cumartesi Saat 14.00’te İktibas’ta

    Mengüşoğlu, Bu Cumartesi Saat 14.00’te İktibas’ta

    1440. Bayramımız Ümmete Mübarek Olsun

    1440. Bayramımız Ümmete Mübarek Olsun

    Taziye

    TAZİYE

    Hüseyin Alan, İslami Siyasetin Dönüşümünü anlatacak

    Hüseyin Alan, İslami Siyasetin Dönüşümünü anlatacak

Sonuç Yok
Tüm Sonuçları Görüntüle
Venhar Haber
Sonuç Yok
Tüm Sonuçları Görüntüle
Ana Sayfa Makaleler

İlim ve Usûl

Şinasi Gündüz’ün editörlüğünde, HİKAV tarafından düzenlenmiş olan çalıştayda sunulan metinlerden oluşan “İslami Kimliğin Oluşumunda İlim ve Usûl” (İst-2018) başlıklı kitaba ait bazı mülahazalarımı serdetmek istiyorum. Hemen belirteyim ki, kitabı keyifle okudum ve makalelerin hemen hepsinden bir biçimde istifade ettim. Ancak bazı makalelerde eleştiriye açık gördüğüm hususları da dile getirmeyi ilmî bir vazife saydım.

Yazar: Mehmed DURMUŞ
31 Mart 2019
Kategori: Makaleler, Venhar Özel
0
4
İlim ve Usûl
PaylaşTweetleWhatsapp ile GönderE-posta Gönder

Şinasi Gündüz’ün editörlüğünde, HİKAV tarafından düzenlenmiş olan çalıştayda sunulan metinlerden oluşan “İslami Kimliğin Oluşumunda İlim ve Usûl” (İst-2018) başlıklı kitaba ait bazı mülahazalarımı serdetmek istiyorum. Hemen belirteyim ki, kitabı keyifle okudum ve makalelerin hemen hepsinden bir biçimde istifade ettim. Ancak bazı makalelerde eleştiriye açık gördüğüm hususları da dile getirmeyi ilmî bir vazife saydım.

Kitapta yer alan yazarlar ve sunum başlıkları aşağıdaki gibidir:

-Ekrem Öztürk: Müslüman Kimliğin İnşasında İlim ve Usulün Önemi
-Mehmet Mahfuz Söylemez: İslam Tarih Geleneğinde İlim ve Usul
-Şinasi Gündüz: Dini Yorumda Sapmanın Etkenleri
-Mehmet Ortakaya: Modern Bir Okuma Olarak Sünnet karşıtlığı
-Şevket Kotan: Kur’an’ı Anlamada Usul Üzerine
-Hamza Yılmaz: Din, Bilim, Zaman ve Usul.

İlim ve Usûlü İbrahim (a.s)’dan Başlatmak

İlk olarak Ekrem Öztürk’ün “Müslüman Kimliğin İnşasında İlim ve Usulün Önemi” başlıklı makalesindeki bir hususa değinmek istiyorum. Ekrem Öztürk, İbrahim (a.s)’ın, hanımı Hz. Hacer’le, oğlu İsmail’i bugünkü Kabe’nin bulunduğu yere, ıssız dağ ortasına bıraktığını anlatan geleneksel rivayeti aynen tekrar ediyor, şöyle diyor:

“Mesela Hz. İbrahim’in Hz. Hacer validemizi Mekke’de, o çorak arazide henüz bir bebek olan Hz. İsmail (a.s) [ile] birlikte bırakıp gittiği durumu hatırlayınız. Bu olayda bir müddet sonra su ve erzakın bitimiyle bir anne şefkati ile Hz. Hacer’in bir sağa bir sola koşturmasını düşününüz. Yardım edecek birilerini bulmak ümidiyle Safa ile Merve olarak bilinen bu tepeler arasındaki bir koşturma sonrası -ki dört defa gidip üç defa geliyor- zemzem olarak adlandırılan suya kavuşuyor.”

Ekrem Öztürk bu satırları, ana başlığı ‘İlim ve Usul’ olan bir çalıştaya sunmuştur, dolayısıyla daha ilmî ve usulî bir titizlik gerekirdi. İbrahim (a.s)’ın, hanımı Hacer’i, oğlu İsmail’le beraber Mekke’de bırakıp, kendisinin Şam’a döndüğü, Taberî gibi bazı tarihçilerin eserlerinde yer alan bir hikayedir. Bu hikayede bir hayli boşluk ve soru işaretleri bulunmaktadır. Taberî, ilk başta İbrahim, hanımı ve bebek İsmail’i “ıssız bir yer, il yok, imaret yok. Dağ arası, taştan ve kumdan başka bir şey yok” dediği yerde yerleştirirken, bir sayfa sonrasında sahneye Cürhüm oğullarını çıkartmaktadır. Demek ki Cürhüm oğulları o yörede ikamet ediyorlardı ki, Taberî tarihinin sahnesine girebilmektedirler. Bazı rivayetlere bakılırsa İbrahim (a.s), hanımı Hacer ve oğlu İsmail Mekke’ye yerleştiklerinde Cürhümîler de orada meskûn durumdaydılar. İbrahim (a.s)’ın, hanımı ve bebek yaştaki oğlunu kurda-kuşa yem olsun dercesine, ıpıssız dağların ortasına bırakıp gittiğinin ilmî dayanağı var mıdır?

İsmail’in Cürhümîler’den bir kızla evlendiği, Taberî’nin kitabında da mevcuttur. İsmail ve annesi kimsenin bulunmadığı Safa-Merve tepesine bırakıldıysa, İsmail’in on küsur sene sonra evlendiğini varsayarsak, evlendiği kız nereden geldi, o da birileri tarafından sessizce yanlarına mı bırakıldı? İbrahim (a.s) hanımı ve oğlunu boş araziye bırakıp gitti ve yıllarca da uğramadıysa, Kabe’yi ne zaman ve kimler için inşa etti?

‘İlim ve Usûlün Önemi’ne dair bir yazıda bu rivayetler kritik edilmeliydi. Zemzemin çıkış hikayesini, İsmail’in ağlayarak ayaklarını toprağa vurmasına bağlamak ne kadar ilmî ve usulîdir? Ve ardından, bizim de (bir amaca ulaşmak için) önce koşmamız, yorulmamız, elimizden geleni yapmamız gerektiğini, ‘kıssadan hisse’ babından bu kıssaya dayandırmak biraz naif kaçmıyor mu? Tam da çalışmaktan, yorulmaktan, koşturmaktan bahsederken, İbrahim’in genç hanımını ve küçük oğlunu tek başlarına dağların orta yerine bırakıp gitmesi, bu hedeflerle ne kadar örtüşmektedir? İbrahim’in bu şekilde ayrılıp gitmesini makul tarzda izah edecek herhangi bir sebep de ortada görünmemektedir. (Taberî’de kıssanın ileriki aşamalarında İbrahim’in, hanımı Sare ancak o kadar izin verdiği için yılda bir kere gelerek Hacer’i ve oğlu İsmail’i görebildiği, hatta birkaç sene hiç uğramadığı v.b. anlatılmaktadır ki bunlar İbrahim (a.s)’a yakıştırılamayacak anlatımlardır).

Hadis-Sünnet İlişkisi

İkinci olarak Mehmet Ortakaya’nın ‘Modern Bir Okuma Olarak Sünnet Karşıtlığı’ başlıklı sunum-yazısında serdettiği hadis-sünnet ilişkisine dair görüşlerine değinmek istiyorum. Ortakaya hadisle sünneti birbirinden ayırmamakta, ayrıştırılmasına itiraz etmekte ve hadis-sünnet ayrımını I. Goldziher’e (ve benzerlerine) bağlamakta, bu ayrımı onun icat ettiğini ileri sürmektedir. Goldziher’in, ilk dönem Müslüman ilim adamları tarafından hadis ve sünnet birbirinden ayrı telakki edilirken, sonraki dönemde aynılaştırıldığına ve hadisin sünnete aykırı olabileceğine dair fikirlerini reddetmektedir.

Alman müsteşrik Joseph Schact da hadis-sünnet ilişkisinde, Macar meslektaşı Goldziher’e yakın tespitlerde bulunmuş, hadisle sünnetin aynı anlama geldiği düşüncesini ilk defa ortaya atan kişinin İmam Şafi olduğunu ileri sürmüştür.

Ortakaya, “… Marjinal, zayıf ya da uydurma rivayetlerden hareketle bütün bir hadis külliyatını zan altına soktular” dedikten sonra, “Oryantalistleri körü körüne taklit eden yerli araştırıcıların ve akademisyenlerin sığlığına” değinmekte; hadis ve sünnet konusundaki yüzeysel yaklaşımlarını Mustafa Sıbai’nin bir anısıyla teyid etmektedir. Sıbaî’nin anısının özeti, Ezher Şeriat Fakültesinde İslam teşri tarihi hocalığı yapan Dr. Ali Hasan Abdulkadir’in, Goldziher’den etkilenmişliğidir! (Oysa Sıbaî de sosyalizmden etkilenmişti!).

Ortakaya, oryantalistlerin sünnet ve İslam hukuku gibi konulardaki iddialarıyla sünnet ve hadis külliyatının Emeviler döneminde uydurulduğuna Müslümanları ikna etmeye çalıştıklarını ileri sürüyor ve şöyle diyor: “Bununla İslam’ın temel referanslarından sünnet’le Kur’an, Müslüman birey ve toplum arasında bir mesafe oluşturulması hedeflenmektedir.”

Oryantalist Takıntısı

Henüz ortalıkta ‘müsteşrik’ diye bir kelime yokken de, hadisle sünnetin aynı değil, ayrı şeyler olduğu biliniyordu. Biz Müslümanların ilmi müsteşriklerden değil, mümin/müslim ilim adamlarından almamız gerektiği hususunda kanaatim tamdır. Ama bu, müsteşriklerin (ve başkalarının) bunca tetebbuatlarına karşı kafamızı kuma sokmayı mı gerektirir?

Allah Rasulü’nün yaşadığı bir İslam vardı ve bu, onun sünnetini oluşturuyordu. Onun sünneti 610 yılı Ramazan ayından itibaren başlamış, 632 yılı haziran ayında vefat edene kadar devam etmiştir. Müslümanlar tarafından az da bilinse, çok da bilinse, bildikleri şeyler isabetli de olsa, isabetsiz de olsa, sonuçta onun sünneti vardı ve tek geçerli/sahih/doğru din anlayışı ve dinî yaşayış biçimi de oydu. Allah Rasulü’nün hadisleri de vardı elbette ama ilk başta kendisi, sahabe tarafından hadislerin yazılmasına izin vermemiş, yazanların da imha etmelerini istemiştir. Bunun bir anlamı olsa gerektir. (Bu hususta Talat Koçyiğit’in eserlerine bakılabilir). Bu ‘anlam’ın başında şu husus gelmektedir: Allah Rasulü’nün hangi konuda ne söylediği merak ediliyorsa, bunun için Kur’an’a bakmak büyük oranda merakımızı giderecektir. Çünkü o, Kur’an’a aykırı hiçbir söz söylememiştir. Okuduğumuz zaman bizim yüzlerimizi kızartan sözleri Allah Rasulü’ne atfeden rivayetler hangi usule sığmaktadır?

Allah Rasulü’nün sünnetini bize en başta Kur’an tanıtmaktadır. Kur’an’dan Rasulullahın sünneti bazen genel hatlarıyla, bazen daha detaylarıyla çıkartılabilmektedir. İkinci olarak, Rasulullahın sünnetini bize kadar intikal ettiren, kuşaktan kuşağa aktarılan yaşayan/fiilî sünnettir. Üçüncü olarak da, hadisler ve siyer rivayetlerinin sıkı şekilde elekten geçirilmiş olanlarıdır.

Kur’an’sız İslam olmayacağı gibi, sünnetsiz İslam da olmaz. Sünnetin hiçbir cüz’ünden vazgeçemeyiz. Bir inanış ve amel olsun da, Rasulullaha ait olduğu kesin olarak bilinsin, ben müminim diyen hiç kimsenin bunu beğenmeme, reddetme, tartışma hakkı olamaz. Ama hadisler öyle midir? Şarlatanları bir kenara bırakalım, bir ilim adamının, “hiç vaz geçemeyeceğimiz, bir tek hadis bile yoktur!” demesi mümkün müdür? En sahih hadis kaynağı olarak takdim edilen Buhari’nin Sahihinde bile uydurma hadislerin olduğu gün gibi aşikardır.

Sünnet, bi’setin ilk gününden itibaren, vahiyle eşzamanlı olarak başlamışken, hadis külliyatı Rasulullahtan yüz sene sonra derlenip tedvin edilmeye başlanmıştır. (Ortakaya “Oldukça erken sayılabilecek bir dönemde” derken kastı bu yüz sene olsa gerektir!). Yüz sene sonraki bu derleme ve tedvin işinde de hadisler arasına birçok doğru hadisin yanı sıra, pek çok uydurma ve güvenilmez sözün de karıştırıldığını kim inkâr edebilir?

Ortakaya hadislerin ilk günden beri dinin bir parçası sayılarak kısmen yazılmış, ama genelde ezberlenmiş olduğunu, sened ve metin tenkidi çalışmaları yapıldığını ileri sürmekte ve sözlerini şöyle sürdürmektedir: “Bütün bunları yok saymak, mevzu ya da uydurma olduğu zaten birçok hadis külliyatında tespit edilmiş bazı rivayetlerden hareketle bütün hadisleri zan altına alarak, hadisler ve sünnet üzerine şüphe tohumları atmaya çalışmak, cahillik değilse eğer art niyetten beslenen bir hainliktir.”

Eğer mesele bu kadar basitse, o zaman, mesela Musa’nın elbiselerini yuvarlanarak kaçıran ve Musa’yı çırılçıplak vaziyette, kavminden bir grubun yanına koşturan rivayeti; yine Musa’nın, canını almak üzere gelen Azrail’e yumruk vurarak gözünü morarttığını anlatan rivayeti; Allah’ın iki elini Rasulullah’ın omuzuna koydurup, elinin serinliğini hissettiren rivayeti; birbirleriyle bile yığınlarca çelişki içeren miraç rivayetlerini; hayali bir figür olan Hızır hadislerini; Allah’ın Adem’i kendi suretinde yarattığı rivayetini; kadının erkeğin kaburgasından yaratıldığını anlatan rivayeti; Cessase hadisini; güneş ve ayı kıyamet gününde iki öküz olarak cehenneme yerleştiren hadisleri; mesih-mehdi, deccal ve İsa’nın nüzulü hadislerini ne yapmalı? Buna benzer yığınlarca rivayet, temel hadis kitaplarına girdirilmek suretiyle adeta dinleştirilmiştir. Ortakaya’nın tasnifindeki bu üç şıktan başka seçenek yoksa, bu rivayetleri cahillik kategorisine mi koyacağız, art niyet kategorisine mi, hainlik kategorisine mi?

Yazarın iddia ettiği gibi, mesela Ebu Hureyre’yi veya İmam Zuhri’yi eleştirmek o insanları itibarsızlaştırmak sayılamaz. Allah’ın, Rasulü’nün ve Din’in itibarı söz konusu olunca, diğer herkesin itibarı teferruattır. Allah’ın ve Elçisinin itibarını zedeleyen rivayetler kimden gelirse gelsin, değeri olamaz. İmam Zuhrî’nin itibarına leke sürdürmezken, Rasulullah’ın itibarı nice olmaktadır?

Bütün bu gerçekler, ‘müsteşrikler’ gibi müstekreh bir mefhum ile geçiştirilemez.

Kaldı ki, ‘müsteşrikler’ bahsinden alacağımız bir ‘hikmet’ de vardır. Müsteşrik deyince akla gelebilecek en kaliteli çalışmanın sahibi Edward Said’den öğrendiğime göre müsteşrikler 150 yıl zarfında Şark’a ait 60 bin kitap yazarlarken, sadece müsteşriklerden şikâyet etmekle avunan Şark’ın evlatları ‘batı’ya dair ne yazmışlardır? Neredeyse ‘hiç’ denecek şeyler!

Müsteşriklerden açılmışken, şu yaman çelişkiye de değinmeden geçmek istemiyorum. Müsteşrik deyince akla ekseriya Yahudi ya da Hristiyan kimliği akla gelmektedir ve haklı olarak bir güven sorunu da beraberinde gelmektedir. Lakin Yahudi ve Hristiyan müsteşrikler hususunda çok titiz(!) olan bazı ilim ehli, Sahabe ve Tabiin döneminde Yahudi ya da Hristiyanlıktan ihtida etmiş olup, Yahudi ve Hristiyan kültürünü İslam edebiyatına fütursuzca boca etmiş bulunan Ka’b el-Ahbar, Vehb b. Münebbih, Temim-i Dari, İbn Cüreyc gibi ravilere hiçbir itirazda bulunmamakta, bilakis, Yahudi ve Hristiyanî kültürü İslam’a taşıdıkları için eleştirenleri bir kez daha cahillik, art niyet ya da hainlikle suçlamaktadırlar. Acaba bu büyük çelişkinin izahı v değil midir?

Ortakaya’nın, “Oryantalist bir proje olarak hadis ve sünnet karşıtlığı” tanımlamasıyla iki yanlışı birden yaptığını düşünüyorum. Birincisi, yukarıda özetlediğim gibi hadis eleştirilerini mutlak manada oryantalistlere bağlaması, ikincisi de, ‘hadis ve sünnet karşıtlığı’ şablonu ile hadisi eleştirmeyi adeta imkansız hale getirmesidir. Oysa sünnet karşıtı olunamaz ama hadis karşıtı pekâlâ olunabilir. Çünkü hadisler doğal olarak Allah Rasulü’nün süzgecinden geçmemiştir. Hadis kitaplarındaki hadislerin tamamına yakını ‘ahad haber’ nevindendir ve bir şekilde zan ihtiva eder. “Benim adıma (ta’ammüden) yalan söz uyduran kimse, cehennemde oturacağı yere hazırlansın” diyen Rasulullah ilk hadis eleştiricisi olmuyor mu?

Mehmet Ortakaya “…Sünneti tam anlamıyla hüccet olarak kabul etmeyen bir gruptan ilk defa İmam Şafii ‘el-Umm’ adlı eserinde bahsetmektedir. İmam, haber-i ahad’ı delil olarak almayan bir kesimden söz eder.” demektedir. Öyle zannediyorum ki İmam Şafi’nin kastı doğrudan İmam Ebu Hanife değilse bile, en azından kastettikleri arasında bulunduğu kesindir.

İmam Ebu Hanife’nin haber-i ahadı inanç konularında kabul etmediği sır değildir. Ama onun sünnetle hiçbir sorunu yoktu ve olamazdı. İmamın sünnetle ilgili görüşü şu şekildedir: “Rasulullah (sav)’in üzerinde konuştuğu her şey, biz duyalım, duymayalım, başımız ve gözümüz üstündedir, buna inandık ve bunun Peygamber (sav)’in söylediği gibi olduğuna şehadet ederiz.” Ebu Hanife istidlalde bulunurken önce Allah’ın kitabına baktığını, onda hükmü bulamazsa Rasulü’nün sünnetine baktığını, sahabe sözünden ise dilediğini seçtiğini belirtir. Tabiine gelince, “İş İbrahim, Şa’bî, İbn Sirin, Hasen, Atâ, Said b. Cübeyr ve benzeri kimselere gelip dayandığında, onlar nasıl içtihat etmişlerse ben de öyle içtihat ederim” demiştir. İmam, hadise muhalefet ettiği ithamlarına karşı şöyle cevap vermiştir: “Allah, Rasulüne muhalefet edene lanet etsin. Allah onunla bize ikram etti, bizi onunla kurtardı.”

Haram-Helal Belirleme Yetkisi Kime Aittir?

Mehmet Ortakaya, Kur’an’da geçenler dışında helal ve haramlardan bahsetmenin Allah’ın hükmünde yeni ortaklar ihdas etmek ve Allah’a şirk koşmak olduğu düşüncesini “sünnet ve hadis reddiyecilerinin iddiaları” kabilinden olup, Kur’an’ın ayetlerine [Ahzap, 36; Haşr, 7] aykırı ve saçma bulmaktadır.

İlgili ayetler Rasulullahı, Allah’ın haricinde haram ve helal koyucu olarak tayin ediyor değildir. Zira haramı ve helali elbette sadece Allah belirler. Allah dışında hiç kimse helal ve haram koyamaz. Kur’an Rasulullahı marufu emreden, münkerden nehyeden; temiz şeyleri helal, pis şeyleri haram kılan bir nebi olarak tanıtır. (7/A’raf, 157). Bu ayeti, Muhammed (a.s) bir nebi olarak Allah’ın belirlediği maruf-münker, helal-haramdan başka, kendisi maruf-münker, helal-haram belirler diye mi anlamamız gerekir? O, bütün nebilerde olduğu gibi, Allah’ın maruf dediğini maruf, münker dediğini münker; helal dediğini helal, haram dediğini haram bilip, insanlara aynen Allah’ın emirlerini tebliğ etmiş ve o şekilde hareket etmiştir.

‘İlim ve Usul’ kitabında makalesi bulunan Şevket Kotan, aynı çalıştaya birlikte katılmış olduğu M. Ortakaya’nın görüşlerine aykırı olarak şöyle demektedir: “Görüldüğü gibi burada saygı-saygısızlık boyutunda bir mesele yerine Allah’ın egemenliği ve dini teşriat boyutunda bir mesele söz konusudur. Dolayısıyla anlatılan bu hadise dolayımında inen ayetten eğer bir mesaj çıkarılacaksa o da şu olmalıdır: Helal ve haramı belirleme yetkisi sadece Allah’a aittir; hiçbir sebeple bunlar Allah’tan başkası tarafından değiştirilemez.”

Rasul-Nebi ayrımı

Son olarak Ortakaya’nın rasul-nebi ayrımına dair eleştirilerine de kısaca yer vermek istiyorum. Yazar, Kur’aniyyûn akımının rasul-nebi ayrımı yaptıklarını belirtmektedir. Bu doğru olabilir fakat bu ayrımı daha ilk başta geleneksel din yorumcularının yaptığını görmezden gelmemek gerekir. Geleneksel anlayışa göre, yeni bir kitap, yeni bir şeriat ile gönderilmeyip, kendinden önceki bir peygamberin kitabını ve şeriatını ümmetine bildirmekle memur olmuş zata nebi denir, resul denmez. (Ö. N. Bilmen, Büyük İslam İlmihali, 17).

İktibas, Mart 2019

Çok Yorumlanan 4

  1. Ahmet Beşparmaklı says:
    8 ay önce

    Hocam kalemine ve ağzına sağlık güzel bir kritik olmuş.

    Cevapla
  2. Mehmet Durmuş says:
    8 ay önce

    Teşekkür ederim abi.

    Cevapla
  3. Ahmed Rahman says:
    8 ay önce

    Selam ile. Kitaptaki düşüncelere yapılan itirazların bazıları, makaleyi şişirmemek için sanırım kısa geçilmiş hocam. Mesela Allah Rasulü’nün itibarını zedeleyen hadislerden örnekler verilmemesi gibi… Ama bu durum, yazının maksadını ve meselenin çözümüne katkısı noktasında bir eksiklik değil muhakkak. Kısa öz ve anlamlı olmuş. Faydalı olur inşallah okumaların ve yazmaların daim olsun hocam.

    Cevapla
  4. Mehmet Durmuş says:
    8 ay önce

    Teşekkür ederim Ahmed Rahman, Allah razı olsun

    Cevapla

Bir cevap yazın Cevabı iptal et

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

VENHAR YAZARLARI

Mehmed DURMUŞ
Mehmed DURMUŞ

6. Din Şûrası

Mehmet Akif COŞKUN
Mehmet Akif COŞKUN

Belirsiz İnsan

Abdi KEÇELİ
Abdi KEÇELİ

"Makbul Vatandaş"ın Peşinde

Ahmet DURMUŞ
Ahmet DURMUŞ

Yazışma

Bünyamin ZERAN
Bünyamin ZERAN

Kur'an Mü'minin Tek Sığınağı

Ahmet ALTINOK
Ahmet ALTINOK

Bu Vebali Kim Almak İster?

Şükrü HÜSEYİNOĞLU
Şükrü HÜSEYİNOĞLU

Asırlardır “Sembolik Kral” Muamelesi Yapılan Kur’an’ı, Yeniden Kaynak Edinmeliyiz

Erdem ZERAN
Erdem ZERAN

İnsan, Ahlâkın Mucidi Olabilir mi?

YAZARIN SON YAZILARI

  • 6. Din Şûrası
    3 Aralık 2019
  • Putperestlikte Artan Milli Hasıla
    15 Kasım 2019
  • Ziyauddin Serdar’ın Cennet Arayışı
    26 Ekim 2019
  • Akidenin Başına Ne Geldiyse Ailenin Başına da O Gelmiştir
    12 Ekim 2019
  • ‘Türkiye İçin Sırada Ne Var?’
    3 Ekim 2019
  • Hayatın Anlamı
    5 Eylül 2019
  • Fetö Darbesinin ‘Okunmayanları’
    16 Temmuz 2019
  • Aileye Neler Oluyor?
    15 Haziran 2019

İLGİ GÖRENLER

  • Ahmet Altınok ile Hollanda’daki Yaşam Üzerine Söyleşi

    Ahmet Altınok ile Hollanda’daki Yaşam Üzerine Söyleşi

    101 paylaşım
    Paylaş 101 Tweet 0
  • Murat Kapkıner’den Atasoy Müftüoğlu Hakkında Suç Duyurusu

    18 paylaşım
    Paylaş 18 Tweet 0
  • M.İkbal Durmuş Komünizm-Sosyalizm

    0 paylaşım
    Paylaş 0 Tweet 0
  • Türbanlı Anneler ve Seküler Kızları

    73 paylaşım
    Paylaş 73 Tweet 0
  • Celal Sancar İle Söyleşi: ‘İslami Hareket Bir Kişi Bile Olsa Bitmeyecektir!’

    155 paylaşım
    Paylaş 155 Tweet 0

NE OKUNUR?

“Makbul Vatandaş”ın Peşinde

“Makbul Vatandaş”ın Peşinde

18 Kasım 2019
Ziyauddin Serdar’ın Cennet Arayışı

Ziyauddin Serdar’ın Cennet Arayışı

26 Ekim 2019
‘Türkiye İçin Sırada Ne Var?’

‘Türkiye İçin Sırada Ne Var?’

3 Ekim 2019
Arap Ahlaki Aklı

Arap Ahlaki Aklı

1 Mayıs 2019

NE İZLENİR?

Serçelerin Şarkısı

Serçelerin Şarkısı

11 Nisan 2019
İnsanın Ekini İfsad Edişinin Belgeseli: Gıda A.Ş.

İnsanın Ekini İfsad Edişinin Belgeseli: Gıda A.Ş.

26 Şubat 2019
Nar Şerbeti

Nar Şerbeti

22 Ocak 2019
El- Hamra Sarayı

El- Hamra Sarayı

8 Ağustos 2018
Venhar Haber

Venhar Haber sitesi, yaşamın her alanında Kur'an merkezli bütüncül bir bakış açısını merkeze yerleştirmeyi gaye edinir. Sitemizde günlük haberler, düşünce yazıları, Müslümanların dertleri ile alakalı analizler, alıntı söyleşi ve makaleler, Türkiye’de Müslümanların gerçekleştirdiği faaliyetlerden özetler, videolar, fotoğraflar, Venhar tarafından gerçekleştirilen röportajlar, alıntı söyleşiler, okunması ve izlenmesi gereken envantere ait kritikler bulacaksınız. Makalelerden yazı sahipleri sorumludur.
Venhar Haber tarafından üretilen içerik, kaynak gösterilerek kullanılabilir. Emr-i bi'l Maruf ve Nehy'i An'il Münkerleriniz için lütfen bize yazın...

Sosyal Medya Hesaplarımız

Kategoriler

  • Venhar Yorum
  • Venhar Makaleler
  • Ne Okunur?
  • Ne İzlenir?
  • Kavramlar
  • Venhar Röportajlar
  • Öncü Şahsiyetler
  • Süreli İslami Yayınlar
  • Alıntı Söyleşi
  • Alıntı Makale
  • İslam Dünyası
  • Dünya
  • Türkiye
  • Etkinlikler
  • Venhar Web TV
  • Fotoğrafların Dili
  • Duyurular

Yazarlar

  • Abdi KEÇELİ
  • Ahmet ALTINOK
  • Ahmet DURMUŞ
  • Arif BOTAN
  • Bünyamin ZERAN
  • Celal SANCAR
  • Dilek BUZ
  • Erdal BAYRAKTAR
  • Erdem ZERAN
  • Hasan BAKIRCI
  • Mehmed DURMUŞ
  • Mehmet Akif ÇOŞKUN
  • Sabri AYDIN
  • Şükrü HÜSEYİNOĞLU
  • Yakup DÖĞER

E-Posta Listemize Kaydolun!

E-Posta listemize kaydolarak öne çıkan makaleleri sürekli olarak takip edebilirsiniz.

*Lütfen gerçek hesaplar giriniz.

  • Ana Sayfa
  • Künye
  • İletişim

© 2018 Venhar Haber – Rabbi için namaz kılan ve dik duran bir nesile…

Sonuç Yok
Tüm Sonuçları Görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Yazarlarımız
  • Venhar Yorum Haber
  • Alıntılar
    • Alıntı Makale
    • Alıntı Söyleşi
  • İslam Dünyası
    • Filistin
    • Suriye
    • İran
    • Irak
    • Arakan
    • Pakistan
    • Yemen
    • B.Arap Emirlikleri
    • Diğer
  • Dünya
    • Ortadoğu
    • Amerika
    • Avrupa
    • Asya
    • Afrika
    • Diğer
  • Türkiye
    • Aile ve Çocuk
    • Aktüel
    • Eğitim
    • Ekonomi
    • Kültür & Sanat
    • Siyaset
  • Tavsiyelerimiz Var
    • Ne Okunur?
    • Ne İzlenir?
  • Kavramlar
  • Röportajlar
  • Venhar Web TV
  • Fotoğrafların Dili
  • Duyurular
  • Künye
  • İletişim

© 2018 Venhar Haber – Rabbi için namaz kılan ve dik duran bir nesile…

Hesabınıza aşağıdaki bölümden giriş yapabilirsiniz

Şifremi unuttum?

Kaydolmak için aşağıdaki formu doldurun

Tüm alanları doldurmanız gerekmektedir. Giriş

Şifrenizi kurtarın

Şifrenizi sıfırlamak için kullanıcı adı veya e-posta adresinizi girin.

Giriş